اهمیت الیسیتورهای هورمونی در القای مورفین در کشت سلولی Papaver bracteatum Lindl

سلول های گیاهی ظرفیت تولید متابولیت های ثانویه را همانند تولید این ماده در کل گیاه دارند. الیسیتورها ابزار مناسبی برای افزایش تولید متابولیت های ثانویه در گیاهان دارویی هستند. هدف از این مطالعه بررسی اثر سه الیسیتور هورمونی به منظور افزایش تولید آلکالوئیدهای گیاه خشخاش ایرانی و همچنین بررسی همزمان ارتباط سنتز آلکالوییدها و بیان ژن های مربوطه می باشد. در تحقیق حاضر میزان تجمع آلکالوئیدها و هم چنین میزان رونوشت ژن های (TYDC) Tyrosine/dopadecarboxilase، Berberine bridge enzyme (BBE)، Salutardinol acetyl transferase (SAT) و Codeinone reductase (COR) در گیاه P. bracteatum در محیط کشت سوسپانسیون سلولی بررسی شد. سه الیسیتور هورمونی ایندول تری استیک اسید (IAA)، ایندول بوتیریک اسید (IBA) و جیبرلیک اسید (GA) در سه غلظت و زمان متفاوت مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج حاصل از این تحقیق، مورفین را بعنوان آلکالوئید غالب در این گیاه نشان داد و بالاترین میزان مورفین در استفاده از الیسیتور IAAدر غلظت 20 میلی گرم بر لیتر در زمان 48 ساعت بدست آمد. هم چنین، مقایسه ی ژن ها نشان داد که سطح بیان ژن COR به مقدار زیادی افزایش یافت، در حالی که بیان ژن های TYDC, BBE و SATتغییر معنی داری در مقایسه با شاهد از خود نشان ندادند. میزان مورفین در بالاترین سطح تولید شده پس از استفاده از IAA، IBA و GA به ترتیب 2/243 ، 2/207 و 1/171 میلی گرم بر گرم بدست آمد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که در استفاده از الیسیتورهای هورمونی عامل زمان نقش مهمی در القای مورفین ایفا می کند، بطوریکه تیمار در بازه ی زمانی 48 ساعت، مورفین بیشتری را نسبت به 24 ساعت تولید نمود.