ارزیابی اکوتیپ های گاودانه از نظر تحمل به خشکی در شرایط آب و هوایی رفسنجان

در پژوهش حاضر‏، 16 اکوتیپ گاودانه (Vicia ervilia L.)، در سه محیط بدون تنش، تنش ملایم و تنش شدید خشکی (به ترتیب آبیاری پس از 60، 90 و 120 میلی‏متر تبخیر از تشتک تبخیر) از نظر برخی صفات مورفو- فیزیولوژیک مرتبط با تحمل به خشکی مورد مقایسه قرار گرفتند. این سه آزمایش در مزرعه پژوهشی دانشگاه ولی عصر (عج) رفسنجان در سال زراعی 97-1396 در قالب طرح بلوک‏ های کامل تصادفی با 4 تکرار آزمایش انجام شد. نتایج تجزیه واریانس مرکب صفات نشان داد که اکوتیپ‏ های مورد بررسی از نظر همه صفات مورد مطالعه به جز وزن هزاردانه اختلاف معنی‏ داری (01/0>p) داشتند و بنابراین از نظر بیشتر صفات تنوع بالایی را داشتند. بر اثر تنش ملایم و تنش شدید خشکی صفات ارتفاع ساقه، طول ریشه، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، تعداد دانه در بوته، وزن خشک اندام هوایی و عملکرد دانه به طور معنی ‏داری کاهش یافتند. به طور میانگین اکوتیپ‏ بایقوت با تولید 345/82 گرم در مترمربع زیست توده و 038/35 گرم در مترمربع عملکرد دانه، بیشترین مقادیر را بین سایر اکوتیپ ‏ها داشت. نتایج مقایسه میانگین اکوتیپ ‏های مورد مقایسه نشان داد که در شرایط تنش و بدون تنش خشکی بیشترین ثبات در تولید عملکرد دانه به ترتیب در اکوتیپ ‏های بایقوت و سقزچی و بیشترین ثبات در تولید اندام هوایی به ترتیب در اکوتیپ‏ های قره آغاج و بایقوت مشاهده شد. به طور کلی اکوتیپ‏ هایی که کمتر تحت تاثیر تنش خشکی از نظر صفات مورد بررسی قرار گرفتند می‏ توانند به عنوان اکوتیپ‏ های متحمل به خشکی در برنامه‏ های به نژادی آینده مورد استفاده قرار گیرند.