بررسی تاثیر قطب های رشد بر توسعه اقتصادی اجتماعی منطقه ای با رویکرد کاهش فعالیت های اقتصادی غیررسمی

یکی از الگوهای توسعه منطقه ای ایجاد قطب های صنعتی است .این الگو برگرفته از نظریه قطب رشد فرانسوا پرو بوده که معتقد است توسعه در همه جا و یکباره اتفاق نمی افتد، بلکه فرایند توسعه ابتدا در برخی نقاط یا قطب های رشد ایجاد و سپس به نواحی اطراف منتشر می شود. این تفکر،یعنی، پخش امواج توسعه از مرکز به پیرامون، به عنوان یکی از الگوهای برنامه ریزی توسعه منطقه ای، در برنامه های عمرانی چهارم و پنجم قبل از انقلاب مورد توجه قرار گرفت و در چند نقطه به اجراء درآمد. در اواخر برنامه چهارم کشیده شدن صنعت به محدوده 120 کیلومتری تهران مطرح شد و در نتیجه قزوین و ساوه نیز، علاوه بر تهران، تبریز، اهواز، اصفهان و اراک به قطب صنعتی تبدیل شد. بنابراین کریدور توسعه در برنامه پنج ساله چهارم شکل گرفت. در امتداد قطب صنعتی قزوین به سمت شمال و در مجاورت اتوبان تهران-رشت  ، بخش لوشان از توابع شهرستان رودبار واقع گردیده ، فضایی که با احداث کارخانه سیمان خزر (دهه 50 و 60)، شهرک صنعتی جمال آباد (دهه 70)، نیروگاه برق و چندین واحد صنعتی دیگر  اینک خصوصیات یک منطقه صنعتی را یافته است. مقاله حاضر با هدف بررسی اثرات شهرک صنعتی لوشان بر ساختار-اقتصادی اجتماعی منطقه در پی بررسی و آزمون دو مدعای زیر است. نخست، با قرار دادن ویژگی های این منطقه صنعتی در مدار قطب های صنعتی در پی بررسی اثرات شهر صنعتی لوشان  بر ساختار اجتماعی-اقتصادی منطقه در قالب اثرات پخش و واپس روی، در واقع آزمون بر نظریه قطب های رشد و توسعه است. دوم، نوشتار حاضر نگاهی اقتصادی به تجربه توسعه قطب های صنعتی (شهر صنعتی لوشان) دارد و به این منظور قطب صنعتی لوشان را در توسعه قابلیت های اقتصادی این منطقه و تاثیر آن در کاهش فعالیت های اقتصادغیررسمی از جمله اشکال متفاوت قاچاق مورد واکاوی قرار می دهد. در جهت تبیین دو مدعای فوق از ماحصل مطالعات انجام شده و اسناد موجود (داده های ثانویه) تا جایی که برای خواننده مطلب مسموع و قابل قبول باشد و به شیوهای مفید و کارآ منظور تحقیق حاضر را بیان کند؛ استفاده شده است.