نمود آموزه های عرفانی در اشعار بیدل دهلوی

در این مقاله، تلاش شده است تا برخی آموزه های عرفانی، در دیوان شاعر برجسته سبک هندی بیدل دهلوی مورد بررسی قرار گیرد. برای نیل به این هدف، ابیاتی از دیوان شاعر،که به این تعالیم متحلی است، استخراج و آنگاه به تحلیل و توضیح هر یک مبادرت شده است. بی تردید انجام چنین پژوهشی، نشان می دهد که در دواوین شاعران سبک هندی به طور اعم و بیدل دهلوی به طور اخص، علاوه بر مواردی که تاکنون، بیشتر مورد بررسی محققان قرار گرفته است (نظیر تصویرآفرینی،خیال بندی، تمثیلات فشرده و...) مسائل مهم دیگری نیز وجود دارد، که پژوهش پیش رو، در صدد بررسی آنها ست. خاطر نشان می شود، آموزه های مورد نظر، ممکن است در اشعار بسیاری از شاعران یافت شوند؛ اما آنچه نگارنده را بر آن داشت تا به طرح چنین موضوعی در شعر بیدل مبادرت نمایند، نشان دادن این امر است که دیوان بیدل در نهایت ظرافت سرشار از آموزه های بلند عرفانی است. علاوه بر آن، در تحقیق پیش رو تلاش می شود، تا تسلط و توجه ویژه شاعر بر آن آموزه ها، به اثبات برسد؛آموزه هایی که علاوه بر آراستگی ادبی، سبب تقویت و استحکام اشعاری شده که شاعر با بهره گیری از قرآن کریم و استناد به تعالیم ارزشمند عرفانی، غرض خود را در تایید دیدگاه هایش به انجام رسانده است. بدین مناسبت، پرداختن به چنین مفاهیمی از اولویت والایی برخوردار است.