مطالعه تاثیر عناصر سنگین و نانو ذره TiO2 بر تولید استویوزید و ربادیوزیدA در ریشه مویین استویا

استویا گیاهی دارویی و چندساله با خوص آنتی اکسیدانتی ضد میکروبی، ضد قارچی و ضد ویروسی است. این گیاه به تعادل قند خون کمک می کند و حاوی دو متابولیت ثانویه با ارزش استویوزید و ربادیوزیدA ، با محتوی شیرینی بیشتر است. این تحقیق به منظور تولید ریشه مویین در گیاه استویا و بررسی تاثیر الیسیتورها در میزان تولید متابولیت ثانویه در آنها صورت گرفت. ابتدا ریشه های مویین با استفاده از دو سویه 15834 و A4 آگروباکتریوم رایزوژنز از برگ گیاه استویا تهیه شد. پس از تایید نتایج  PCR، بهترین لاین ریشه مویین انتخاب و تکثیر شدند. در ادامه الیسیتورهای غیر زیستی نانوذره تیتانیوم دی اکسید نانو ذره تیتانیوم، دی اکسید در غظت های 20، 40 و 60 میلی گرم در لیتر  در 0، 24، 48 و 72 ساعت و تیمار فلزات سنگین، کلرید کبالت و کلرید کادمیوم هر کدام در غلظت های 100 و 200 میکرومولار در طول دو بازه زمانی 2 و 8 ساعت اعمال شدند. نتایج نشان می دهد که اغلب تیمار غلظت های الیسیتورها در بازه های زمانی مختلف اثری معنی دار روی تولید و تجمع متابولیت های مورد نظر داشته اند؛ اما تیمار نانو ذره دی اکسید تیتانیوم  در غلظت40 میلی گرم در لیتر بعد از 24 ساعت دارای بیشترین تولید و تجمع استویوزید 88/96 میلی گرم در لیتر و 28/24 میلی گرم در گرم ماده خشک و در غلظت60 میلی گرم در لیتر بعد از 48 ساعت تیمار، دارای بیشترین تاثیر روی تولید و تجمع ربادیوزید A، 39/89 میلی گرم در لیتر و 28/21 میلی گرم در گرم ماده خشک را به ترتیب داشت. همچنین، نتایج حاکی از آن است که تیمار کلرید کبالت و کلرید کادمیوم هر دو در غلظت 100 میکرومول بعد از 8 ساعت دارای بیشترین تاثیر روی تولید به ترتیب با 19/114 و 98/183 میلی گرم در لیتر و تجمع استویوزید به ترتیب با 54/29 و 87/42 میلی گرم در گرم ماده خشک را داشتند. کلرید کادمیوم در غلظت 200 میکرومول دارای بهترین تاثیر در تولید و تجمع ربادیوزید A  بعد از 2 ساعت به ترتیب با 51/105 میلی گرم در لیتر 42/25 ملی گرم در گرم ماده خشک را نشان می دهد. در این بین، هیج تولیدی از ربادیوزید A در غلظت های 100 و 200 میکرومولار کلرید کبالت مشاهده نشد.