تحلیل رخداد بارشی شدید منجر به سیل 28 تیر 1394 در استان البرز

سیل های ناگهانی ناشی از بارش های شدید کوتاه مدت از مهم ترین مخاطرات طبیعی محسوب می شود. تحقیق حاضر با هدف تحلیل سازوکار همدیدی و ترمودینامیکی بارش شدید منجر به سیل 28 تیر 1394 در استان البرز صورت گرفت. براساس ایستگاه های باران سنجی سیجان، کندر و ایستگاه همدید کرج، ویژگی های بارش و رخداد بارش های فصل گرم منطقه مشخص شد. در ادامه، داده های آنومالی، ارتفاع ژیوپتانسیل، سرعت قایم (امگا) و تاوایی در روزهای قبل تا زمان رخداد بارشی در تراز500 و850 هکتوپاسکال و تراز دریا استخراج و براساس نرم افزار گرادس ترسیم شد. شاخص های ناپایداری و نمودار ترمودینامیکی اسکیو - تی برمبنای ایستگاه همدید تهران تحلیل شد. وجود هوای سرد در جو بالا، ایجاد ناوه شبه پایا، تزریق و تامین مداوم رطوبت از پهنه آبی خزر، کم فشار سطح زمین و جریان های شمال غربی، مشخصه های عمده همدیدی حاکم بر رخداد بارشی مذکور محسوب می شوند. الگوی غالب در تراز دریا در قبل و زمان رخداد بارش، حاکمیت کم فشار حرارتی پاکستان است. سرعت قایم (امگا) در زمان رخداد بارشی تقویت شده و در تراز850 هکتوپاسکال بیشتر از تراز 500 هکتوپاسکال مشاهده شد. در روز رخداد بارشی بر اثر حرکت نصف النهاری جریان های تراز بالای جو میزان تاوایی مثبت به 9+ رسیده است. رخداد بارشی مذکور با شاخص شوالتر در شرایط ناپایداری شدید و با شاخص مقدار آب قابل بارش، از بخار آب لازم برای بارش شدید در منطقه برخوردار بوده است. اختلاف حرارتی زیاد بین سطح بالای جو و سطح زمین در فصل گرم موجب بارش های شدید می شود. بنابراین، آگاهی از شرایط همدیدی بارش های شدید منجر به سیل می تواند به عنوان سامانه معتبر اخطار سیل در قبل از وقوع بحران حایز اهمیت باشد.