واکاوی همدید مخاطره تگرگ در شهرستان بجنورد

تگرگ یکی از مخاطرات جوی است که به سبب ناپایداری های جوی توسط ابرهای کومولونیمبوس و فعالیت شدید توفان های تندری بیشتر در فصل های بهار و پاییز رخ می دهد. بیشترین خسارت، ناشی از بارش تگرگ در بخش کشاورزی است که همه ساله مقدار زیادی از محصولات باغی و زراعی در اثر این پدیده مخرب از بین می رود. در این مطالعه به منظور بررسی و تحلیل همدید سازوکار موثر بر شرایط رخداد تگرگ در شهرستان بجنورد از روش تحلیل خوشه ای طی دوره آماری (1396- 1356) استفاده شده است. چهار الگو در شکل گیری تگرگ شناسایی شد: 1. کم فشار دریای خزر؛ 2. کم فشار پاکستان/ پرفشار آزور؛ 3. پرفشار دریای خزر/ کم فشار عربستان؛ 4. پرفشار شمال دریای خزر/ کم فشار پاکستان. نتایج نشان داد که بیشترین فراوانی پدیده تگرگ در ماه های فروردین و اردیبهشت در منطقه رخ داده است. در یک جمع بندی می توان گفت تشکیل سامانه های کم فشار و پرفشار در شمال و جنوب منطقه و تقویت جریان های نصف النهاری روی منطقه که سبب فرارفت رطوبت دریاهای عمان و خزر در ترازهای 850 و 700 هکتوپاسکال می شود در بیشتر الگوها سبب تقویت حرکات صعودی و جو ناپایدار و تشکیل پدیده تگرگ شده است. از طرف دیگر ریزش هوای سرد عرض های بالا و صعود هوای گرم عرض های پایین روی منطقه در تشدید شیو دمایی و تقویت صعود روی منطقه از دیگر عوامل رخداد تگرگ بوده است. همچنین بیشترین رخداد تگرگ زمانی رخ داد که الگوی کم فشار پاکستان و پرفشار آزور بر منطقه استیلا داشته اند.