ارزیابی وضعیت شاخص مشارکت مالی عادلانه در نظام سلامت ایران: دوره مطالعاتی 1386-1395

عدالت در مشارکت مالی، یک هدف اساسی برای نظام های سلامت به شمار می رود؛ چراکه ممکن است دسترسی به خدمات درمانی و نتایج سلامت را بهبود بخشد. با توجه به اهمیت موضوع مذکور، مطالعه حاضر با هدف ارزیابی وضعیت شاخص مشارکت عادلانه هزینه های سلامت در ایران طی دوره مطالعاتی: 1386- 1395 انجام شده است.

مطالعه گذشته نگر حاضر به صورت مقطعی، در دوره مطالعاتی بین سال های 1386-1395، با استفاده از داده های پیمایش سالانه هزینه-درآمد خانوارها که توسط مرکز آمار ایران براساس روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی سه مرحله ای تهیه می شود، انجام گرفت. شاخص مشارکت مالی عادلانه (FFCI) طبق فرمول ارایه شده توسط سازمان جهانی بهداشت (WHO) و با استفاده از نرم افزار Excel محاسبه شد.

 یافته های مطالعه حاضر نشان داد که شاخص FFC به طور متوسط برای کل دوره در مناطق شهری، روستایی و کل کشور به ترتیب 84/0، 82/0و 83/0 بوده است. علاوه براین در سال های 1388 و 1389 مقدار شاخص FFC هم در مناطق روستایی و هم در مناطق شهری و به تبع آن در کل کشور روند کاهشی داشته است. در سال 1390 در هر دو مناطق روستایی و شهری، شاهد تغییرات افزایشی محسوس در شاخص FFC هستیم. از سال 1393-1391 مقدار شاخص FFC با کاهش همراه بوده و در سال 1394 نسبت به سال 1393 بدون تغییر مانده است. در سال 1395 مقدار شاخص FFC تغییرات افزایشی محسوس داشته و برای کل کشور به مقدار 86/0 رسیده است.

طبق نتایج این مطالعه، سیاست های اتخاذ شده در بخش سلامت طی سال های 1386-1395 از جمله: توسعه بیمه های درمان، طرح تحول اقتصادی در سال 1388 و طرح تحول سلامت در سال 1393 نتوانسته است موجب تحقق اهداف برنامه توسعه ملی در عدالت تامین مالی در نظام سلامت (9/0=FFCI) شود و اختلاف قابل توجهی به ویژه در مناطق روستایی، با هدف تعیین شده دارد. لذا نظام سلامت، نیازمند توجه و برنامه ریزی منسجم و عملی دولت و سیاستگذاران، جهت ارتقاء این شاخص می باشد.