مرور نظامدار عوامل روانی و اجتماعی موثر بر استفاده اعتیاد آمیز از اینترنت

پژوهش حاضر با هدف فراتحلیل عوامل موثر بر استفاده اعتیاد آمیز از اینترنت در جامعه ایرانی انجام شده است. در این پژوهش فراتحلیلی پس از جستجو در پایگاه های اطلاعاتی شامل: اس ای دی، مگ ایران، ایران داگ، ایران مدکس، بر اساس پروتکل طراحی شده 12 مقاله از بین 41 مقاله یافت شده، مورد واکاوی قرار گرفتند. نویسندگان عوامل شناسایی شده را در سه دسته، عوامل زمینه ای، عوامل روانشناختی و عوامل جامعه شناختی جایی دادند. نتایج پژوهش نشان داد که در عوامل زمینه ای استفاده دختران بیشتر از پسران و پیک سنی اعتیاد به اینترنت در دامنه 12 الی 18 سال، متقارن با مقطع تحصیلی راهنمایی و دبیرستان است. از عوامل روانشناختی و جامعه شناختی مهمترین متغیرهای مرتبط به ترتیب شامل ویژگی های شخصیتی، هوش هیجانی، ارضای نیازها، احساس تنهایی، سبکهای مقابله ای، سبک های دلبستگی و کیفیت زندگی هستند. پژوهش نشان داد که نقش عوامل روانشناختی به لحاظ ماهیت روانی-رفتاری اعتیاد به اینترنت برجسته است، ولی در ارتباط با عوامل جامعه شناختی خلاء پژوهشی وجود دارد که نقش این عوامل را برجسته سازد. با توجه به نقش متغیرهای زمینه ای، روانشناختی و جامعه شناختی، در راستای پیشگیری از مضرات فضای اینترنت و سوق دادن افراد جامعه به سمت استفاده مفید و موثر از محاسن بسیار ارزنده و غیرقابل اجتناب اینترنت، داشتن برنامه های چندجانبه جهت نهادینه کردن فرهنگ استفاده از اینترنت ضروری است.