مکان یابی فضای سبز شهری با استفاده از فرآیند تحلیل شبکه ای و GIS (مطالعه موردی: شهر جهرم)

امروزه با توجه به نقش روزافزون فعالیتهای خدماتی در نظام شهرنشینی، مساله چگونگی پراکنش مراکز خدماتی و نحوه دسترسی به خدمات این گونه مراکز از اهمیت فرآیندهای برخوردار است. از جمله خدمات شهری که امروزه کمبود و توزیع ناعادلانه آن در شهرهای کشور ما احساس میشود فضای سبز شهری است. در شهر جهرم اولویت های مکانی برای فضای سبز با مدلهای تصمیم گیری و ارزیابی بهترین روش انجام نشده است. این پژوهش به بررسی مکانهای بهینه فضای سبز شهری جهرم میپردازد. مکانیابی فضای سبز به عواملی همچون معیارهای فضای سبز موجود، تراکم جمعیت، شبکه ارتباطی، دسترسی به زمینهای بدون استفاده و سایر کاربریها وابسته است. برای این منظور در این تحقیق با استفاده از فرآیند تحلیل شبکه ای (ANP) و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) وزنها در لایه های مربوطه اعمال و مدل استخراج گردید. برای پهنه بندی زمینهای خالی، پهنه ها به سه طبقه مطلوبیت کم، متوسط و بالا تقسیم شد. مطلوبیت متوسط با 54/54 درصد از مساحت زمینها، در رده اول و مطلوبیت بالا و کم به ترتیب در رده های بعدی قرار دارند. در روش ANP معیارها در چهار خوشه مطلوبیت، آسایش، جمعیتی و همجواری سازماندهی شدند. در این روش شاخصهای نزدیکی به مراکز مسکونی و فاصله از پارکهای موجود به ترتیب با ضرایب 983/8 و 839/8 بیشترین میزان اهمیت و شاخصهای ابعاد زمین و دسترسی به ترتیب با ضرایب 880/8 و 880/8 کمترین میزان اهمیت را در فرآیند تصمیم گیری برای شناسایی پهنه های مناسب فضای سبز شهر جهرم اختصاص داده شد. بر اساس نتایج بدست آمده بهترین مکانها برای پارکهای آتی، اراضی بایر جنوبی و شرقی واقع در ناحیه دو و اراضی بایر جنوب غربی و شمال شرقی ناحیه سه از منطقه موردمطالعه میباشد. حدود 90 درصد زمینهای بایر در شهر از درجه مطلوبیت متوسط و 04/98 درصد زمینها از مطلوبیت بالایی برخوردارند.