تحلیل ساختار ارتباطی و کارکردی محوطه ی چیابور؛ استقرارگاهی از دوره های اشکانی-ساسانی در دشت رومشگان، لرستان

محوطه ی چیابور با مساحتی بیش از 150 هکتار، در بخش مرکزی شهرستان رومشگان (غرب لرستان) قرار دارد. این محوطه، متشکل از یک تپه ی وسیع به نام «چیابور» و شماری استقرار پیرامونی است که با توجه به شباهت مواد فرهنگی، موقعیت شکل گیری و فاصله ی نزدیک آن ها نسبت به هم، در طی دوره های اشکانی-ساسانی احتمالا به لحاظ سازمان بندی فضایی و زمانی یک محوطه ی واحد را تشکیل می داده اند؛ که می توان برای هرکدام از آن ها نقش و کارکرد خاصی در بافت این محوطه قایل شد. یافته ها باستان شناختی محوطه ی چیابور و مطالعه ی آن در بافت منطقه ای نشان می دهد که حیات این محوطه از دوره ی اشکانی آغاز شده و در طی دوره ی ساسانی بر رونق و اهمیت آن به طور نسبی افزوده شده است. هدف پژوهش حاضر که بر مبنای بررسی میدانی و مطالعات کتابخانه ای صورت گرفته است، پاسخ گویی به این پرسش است که با توجه به شواهد باستان شناختی موجود چه ارتباط ساختاری و کارکردی می توان بین بخش های مختلف محوطه ی چیابور برقرار کرد و هر کدام از این اجزاء چه نقش و جایگاهی در بافت سکونتگاهی محوطه ی مذکور داشته اند؟ یافته های تحقیق و شواهد موجود باستان شناختی نشان از آن دارد که محوطه ی چیابور در دوره های اشکانی-ساسانی از یک محوطه ی مرکزی به همراه تعدادی سازه ی نظامی و یک بخش صنعتی تشکیل شده است. با توجه به وسعت زیاد تپه چیابور و تنوع و اهمیت یافته های فرهنگی آن (قطعات سفال، اشیاء سنگی، بقایای ساقه و پایه ستون های شکسته و سالم) نسبت به محوطه های پیرامون، می توان این تپه را به عنوان محوطه ی مرکزی یا حاکم نشین درنظر گرفت که به وسیله ی سه سازه ی نظامی موسوم به تل خندق های ممه جو، رشی و الفت محافظت می شده است؛ همچنین وجود جوش کوره و بقایای معماری مرتبط با آن در تپه درگاوه، این مکان را به عنوان بخش صنعتی محوطه ی چیابور معرفی می کند.