مدل سازی شاخص های ارزیابی اثربخشی کنترل های داخلی در شرکت های پذیرفته شده بورس اوراق بهادار تهران با رویکرد ساختاری- تفسیری (ISM)

با عنایت به اهمیت مساله اثربخشی کنترل های داخلی، این تحقیق با هدف ارایه الگوی ساختاری - تفسیری عوامل موثر بر ارزیابی اثربخشی کنترل های داخلی در شرکت های پذیرفته شده بورس اوراق بهادار تهران انجام شده است. داده های تحقیق به روش آمیخته اکتشافی جمع آوری گردید. داده های کیفی از طریق مطالعه مروری گسترده منابع معتبر در زمینه کنترل های داخلی به دست آمد و با استفاده از کدگذاری از طریق تحلیل محتوا، متغیرهای اولیه مدل شناسایی شد؛ از 125 کد اولیه 62 شاخص استخراج شد که در قالب 7 بعد، دسته بندی شدند و با استفاده از تکنیک دلفی فازی در دو مرحله، شاخص ها غربال شدند. در بخش کمی نیز جامعه آماری پژوهش شامل خبرگان مطلع و صاحب نظر حرفه ای و دانشگاهی در حوزه کنترل های داخلی بود که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، تعداد 19 نفر خبره به عنوان نمونه آماری انتخاب و نظرات آن ها طی بازه زمانی 98-1397 اخذ گردید. نتایج تحقیق حاکی از آن است که ابعاد مقررات گذاران و ویژگی های صنعت به عنوان زیربنایی ترین عوامل در ارزیابی اثربخش کنترل های داخلی می باشند. سپس ویژگی های شرکت در سطح دوم تاثیرگذاری و ساختار هیات مدیره و ساختار مالکیت در سطح سوم تاثیرگذاری قرارگرفته و درنهایت، متغیرهای ویژگی های حسابرس مستقل و حسابرس داخلی تاثیرپذیرترین عوامل در ارزیابی اثربخش کنترل های داخلی می باشند.