تحلیل پیامدهای اقتصادی تداوم برداشت بی رویه از آب زیرزمینی بر بخش کشاورزی (مطالعه موردی: دشت نیشابور)

افت سطح آب زیرزمینی که در سال های اخیر وضعیت نگران کننده ای برای اغلب دشت های کشور به همراه داشته است، عوارض و پیامدهای مختلفی به همراه دارد که برایند آنها، توسعه پایدار مناطق را تحت الشعاع قرار می دهد. یکی از مهم ترین پیامدهای افت سطح آب زیرزمینی، تاثیر آن بر اقتصاد بخش کشاورزی است. در این تحقیق تلاش شده است تا با شبیه سازی وضعیت منابع آب زیرزمینی تحت تاثیر تداوم برداشت ها و افت سطح آب زیرزمینی تا سال 1420، اثرات کمی (آب قابل برداشت) و کیفی (هدایت الکتریکی) آن بر وضعیت اقتصادی بخش کشاورزی از طریق شاخص های سطح زیرکشت محصولات کشاورزی، عملکرد آنها و نیز درآمد و نیروی کار در این بخش بررسی گردد. به منظور برآورد هزینه ها و درآمدها از اطلاعات پرسشنامه ای و برای اطلاع از میزان آب قابل برداشت، از نتایج مدلسازی توامان آب سطحی و زیرزمینی دشت نیشابور استفاده شد. از آنجا که شبیه سازی منابع آب زیرزمینی طی تداوم روند فعلی، افزایش افت تا حد مقدار متوسط 24 متر و افزایش شوری تا مقدار متوسط 5500 میکروموس بر سانتی متر را برای دشت نیشابور شبیه سازی کرده است، اثرات بروز احتمالی این پدیده در این تحقیق به کمک مدل های برنامه ریزی و تدوین الگوی کشت و روابط عملکرد محصول، آب و شوری، به صورت کاهش 30 درصدی سطح زیرکشت، کاهش عملکرد 65 درصدی محصولات کشاورزی و نیز کاهش نیروی کار 28 درصدی تا سال 1420 نشان داده شد. بر اساس یافته های تحقیق، تا 20 سال آینده، بخش قابل توجهی از درآمدها در بخش کشاورزی دشت نیشابور کاسته شده و این معضل، مشکلات و پیامدهای ثانویه مهمی نیز به همراه خواهد داشت.