بررسی رویکرد جریان های فرهنگی جهان اسلام در نظام بین الملل معاصر

در این مقاله ابتدا به سابقه و تاریخچه جریان های فرهنگی در جهان اسلام و آثار و پیامدهای آن بر جهان اسلام پرداخته شد. به همین منظور، ابتدا مروری بر بعضی جریان های فرهنگی در شیعه و سنی شامل خوارج، مرجیه، اشاعره و معتزله، تصوف، کیسانیه، زیدیه و اسماعیلیه انجام شد؛ ولی به عنوان بررسی موردی، در جامعه سنی، 4 جریان وهابیت، اخوان المسلمین، سلفی جهادی و تکفیری ها و در جامعه شیعی، 4 جریان مشروطیت، بهاییت، انجمن حجتیه و انقلاب اسلامی از جریان های فرهنگی معاصر، انتخاب شد و آثار و پیامدهای هر یک بر جهان اسلام و نظام بین الملل معاصر مورد کنکاش قرار گرفت. پس از بررسی رویکرد هر یک از جریان های فرهنگی فوق در جهان اسلام و بررسی تاثیرات و پیامدهای هر یک از 8 جریان انتخاب شده بر جهان اسلام و نظام بین الملل، نتیجه گیری مقاله این بود که هیچ کدام از این جریان ها، از موفقیت برخوردار نبوده، برخی از آن ها نیز علی رغم بعضی جنبه های مثبت، درنهایت با شکست روبه رو شدند. در این میان، تنها جریان فرهنگی انقلاب اسلامی موفق شد به تاثیرگذارترین و عمیق ترین جریان فرهنگی جهان اسلام تبدیل شود و آثار مثبتی را بر جهان اسلام از نظر احیای اسلام سیاسی ایجاد کرده، به مقابله با نظام سلطه بپردازد و با تشکیل جبهه مقاومت و پیروزی های چشمگیر آن در منطقه غرب آسیا، به تنها الگوی فرهنگی موفق در جهان اسلام تبدیل شود.