بررسی تطبیقی برهان صدیقین در آراء فیض کاشانی و مدرس زنوزی

برهان صدیقین از مهم ترین و موثق ترین براهین اثبات واجب تعالی است، لذا حکمای اسلامی به دنبال ارایه تقریرهای محکم تر و روشن تر از آن تلاش های فراوانی داشته اند. فیض کاشانی و مدرس زنوزی نیز در این مسیر با بهره گیری از مقدمات و مبانی خاصی ورود نموده و تقریرهایی ارایه کرده اند. تحقیق پیشرو با بررسی آثار این دو اندیشمند به عنوان دو تن از پیروان تاثیرگذار حکمت متعالیه، به دنبال فهم و بیان تقریرهای آنان از برهان صدیقین بوده است تا در ضمن نقدی مختصر، با تطبیق آنها بر یکدیگر، مختصات و امتیازات آنها را ارایه کند. نتایج تحقیق نشان می دهد فیض کاشانی از سه اصل اصالت وجود، امکان فقری وجود معلول و امتناع دور و تسلسل به تقریر برهان می پردازد، در حالی که مدرس زنوزی اصالت وجود، تشکیک در وجود و فقر وجودی ماسوی الله را مبانی تقریر خود قرار داده است. از جمله اختلافات تقریرهای دو اندیشمند، بهره گیری فیض از روش تقسیم وجود، و استفاده مدرس زنوزی از روش تردید است.