تاثیر تغییرات کاربری اراضی و دبی بر ضرایب منحنی سنجه رسوب معلق در حوزه های جنگلی زاگرس

در پژوهش پیش رو تاثیر تغییر کاربری اراضی و دبی متوسط سالانه طی دوره 30 ساله (1395-1366) بر ضرایب منحنی سنجه رسوب سه حوزه آبخیز جنگلی سیدآباد، شاه بهرام و شیوزهره در استان های کهگیلویه و بویراحمد و فارس مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا نقشه کاربری اراضی با استفاده از تصاویر ماهواره ای سری لندست و الگوریتم طبقه‎بندی حداکثر احتمال (ML) در چهار مقطع 1366، 1375، 1386 و 1395 تهیه شد. سپس با استفاده از داده های ایستگاه هیدرومتری موجود در خروجی حوزه‎ها، تغییرات دبی سالانه و منحنی سنجه رسوب در سه دوره 10ساله استخراج و تاثیر تغییرات دبی و کاربری اراضی بر ضرایب α (شاخص فرسایش پذیری خاک) و b (شاخص فرسایندگی) منحنی سنجه رسوب (Qs=αQwb) بررسی شد. نتایج نشان داد که در حوزه سیدآباد طی دو دوره ده ساله اول، فرسایش پذیری خاک افزایش، اما در دوره 1395-1386 به دلیل افزایش قابل ملاحظه وسعت اراضی جنگلی عمدتا خوب (F1)، کاهش یافته است. در حوزه آبخیز شاه بهرام و شیوزهره با کاهش اراضی جنگلی عمدتا ضعیف (F3) و اراضی مرتعی عمدتا خوب (R1)، طی سه دوره متوالی ده ساله، فرسایش پذیری خاک کاهش داشت. با کاهش دبی سالانه به ویژه در دوره 1395-1386 در حوزه های سیدآباد و شاه بهرام، شاخص فرسایندگی کاهش یافته، اما در حوزه شیوزهره به رغم کاهش دبی در سه دوره‎ متوالی 10ساله، به نظر می‎رسد که در اثر تغییرات هیدرولوژیکی رودخانه در نتیجه فعالیت های انسانی و در دسترس قرار گرفتن منابع رسوب جدید، مقدار این شاخص با افزایش مواجه شده است.