شبیه سازی رواناب سطحی شهری و اولویت بندی زیرحوضه های بحرانی با استفاده از مدل SWMM و روش TOPSIS (مطالعه موردی: شهر شهرکرد)

جاری شدن رواناب در نواحی شهری، باعث آب گرفتگی معابر می شود. این موضوع همواره مشکلات زیادی را به همراه دارد. شناسایی مناطق مستعد وقوع سیلاب های شهری و نقاط دارای آب گرفتگی، می تواند کمک زیادی به برنامه ریزی برای جلوگیری و کنترل سیلاب های احتمالی کند. در این پژوهش با استفاده از مدل SWMM، شبکه جمع آوری رواناب سطحی شهر شهرکرد، در دوره بازگشت های 2، 5 و 10 ساله شبیه سازی شد. واسنجی مدل در 2 رویداد رگباری بر روی پارامتر عمق رواناب در چند کانال و گره تصادفی انجام شد. با انجام آنالیز حساسیت بر روی پارامتر های تاثیرگذار بر میزان رواناب کل حوضه، پارامتر عرض معادل به عنوان حساس ترین پارامتر حوضه شناخته شد. پس از انجام کالیبراسیون، صحت سنجی با مقدار بهینه در 2 رویداد رگباری دیگر انجام شد. برای تعیین خطای مدل سازی از ضرایب NSE، RMSE، و درصد BIAS، در مراحل واسنجی و صحت سنجی استفاده شد که به عنوان نمونه مقدار ضریب NSE، در مرحله واسنجی بیشتر از 8/0 و در مرحله صحت سنجی بیش از 9/0 به دست آمد. این نتایج نشان از دقت خوب شبیه سازی دارد. نتایج مدل SWMM نشان داد شبکه جمع آوری رواناب سطحی کفایت لازم را برای عبور رواناب سطحی در دوره بازگشت های مختلف ندارد و زیرحوضه های 20، 90، 25، 39 و 99 به ترتیب دارای بیشترین مقدار رواناب هستند. نتایج روش TOPSIS نیز نشان داد که بحرانی ترین زیرحوضه ها، به ترتیب 92، 20، 25، 39 و 90 هستند. اغلب این زیرحوضه ها در مناطق جنوبی شهر واقع شده اند. در این مناطق به دلیل تراکم زیاد مناطق مسکونی و تجاری و عدم وجود فضای سبز کافی درصد مناطق نفوذناپذیر و در نتیجه میزان رواناب تولیدی، افزایش یافته است. مقایسه نتایج مدل SWMM و روش TOPSIS نشان از تطابق 80 درصدی در انتخاب زیرحوضه های بحرانی دارد. بنابراین استفاده از الگوریتم های تصمیم گیری چند شاخصه ای مانند روش TOPSIS می تواند دقت مدل SWMM را در انتخاب و اولویت بندی زیرحوضه های بحرانی، افزایش دهد. در نتیجه استفاده از این روش باعث بهبود روند تصمیم گیری در مواقع بحرانی می شود.