تربیت معنوی و بایسته های معنویت گرایی در بینش، منش و کنش رضوی (ع)

هدف پژوهش حاضر، تبیین رویکرد تربیتی امام رضا (ع) در عرصه معنویت دینی و بایسته های معنویت گرایی در نگرگاه ایشان بود. در این نوشتار ضمن تعریف مفاهیم نظری پژوهش (معنویت، معنویت دینی و تربیت معنوی)، نخست بنیادهای تربیت معنوی با نگرش دینی را مشخص کردیم. مهم ترین بنیادهای تربیت معنوی در بستر فرهنگی رضوی، وجود امر قدسی / خداوند، وجود روح و وجود فراطبیعت (جهان های برزخ و آخرت و عدم بسندگی و دلبستگی به جهان ماده) هستند. روش پژوهش در این مقاله، تحلیل محتوا بود و رویکرد قیاسی را ملاک مصداق یابی قرار دادیم. جامعه مخاطب، منابع روایی معتبر شیعی به گونه عام و روایات وارده از امام رضا (ع) به طور خاص بود که به بررسی درآمد. افزون بر این، اسنادی که به طرح و تبیین بایسته های معنویت دینی پرداخته اند، مورد مطالعه قرار گرفتند. یافته های پژوهش، شیوه های تربیت معنوی رضوی بودند که در چهار مورد کلی دسته بندی شده و برخی از آن ها به موارد جزیی تر تقسیم شدند: 1 خداباوری / خداگرایی (که دربردارنده مقوله های بینش محور و کنش محور است)، 2 خوش بینی و مثبت اندیشی (مشتمل بر شیوه های خالق محور و مخلوق محور)، 3 افزایش آستانه تاب آوری دربرابر تلخ کامی ها و 4 کم توجهی به دنیا. نتیجه ای که به دست آمد، انحصار حصول آرامش پایدار روحی در بستر معنویت دینی ازطریق توجه حداکثری به امر قدسی و فراطبیعی، کاربست عقلانیت دینی و استدلال گرایی، دیانت و پایبندی به آموزه ها و دستور کارهای شرعی در زیست دنیوی است.