مقایسه اسلام اجتماعی جنبش فتح الله گولن با اسلام سیاسی رجب طیب اردوغان

جنبش گولن یکی از برجسته‌ترین جنبش‌های اجتماعی فرهنگی در جهان اسلام و خاورمیانه معاصر است. شالوده این جنبش، که رگه‌هایی از سنت اسلام‌گرایی میانه‌رو و متساهل آناتولی را در خود دارد، بر بازخوانی و تولید و بازتولید مبانی هویتی اسلام استوار است. این جنبش در برخی مفاهیم همچون نوعثمانی‌گری، ناسیونالیسم ترکی، توسعه و دانش دارای اشتراکاتی با اندیشه اسلام سیاسی اردوغان می‌باشد. اردوغان با انتخاب مفهوم دیگری از اسلام (اسلام سیاسی) تضاد خود را در اندیشه و رویکرد با گولن نشان داده است. هدف اصلی مقاله پیش‌رو در وهله اول کمک به شناخت هرچه بیشتر فتح‌اله گولن بعنوان یکی از چهره‌های برجسته جهان اسلام و اردوغان بعنوان یک جریان موفق اسلامی در سطح منطقه و یک الگوی موفق تلفیق اسلام و مدرنیته در صحنه سیاسی جامعه ترکیه می‌باشد. لذا به نظر می‌رسد شناخت ریشه‌های فکری و ایدیولوژیک آنان به ویژه جریان فکری گولن برای سایر جوامع اسلامی که در حال رشد و تکمیل نمودن فرآیندهای اجتماعی و سیاسی خود می‌باشند نیز مفید باشد. فرضیه مقاله بر این مبناست که گولن و اردوغان در برخی مفاهیم بنیادین دارای اشتراکات و افتراقاتی می‌باشند، گولن متاثر از سعید نورسی و اردوغان متاثر از نجم‌الدین اربکان برای اداره جامعه اسلامی دو تفسیر گوناگون ازآموزه‌های اسلام را دارند. روش تحقیق توصیفی - تحلیلی می‌باشد و سعی دارد اندیشه های فتح‌اله گولن و رجب طیب اردوغان را در حوزه اسلام اجتماعی و اسلام سیاسی مورد واکاوی و تحلیل قرار ‌دهد.