ارزیابی تنوع ژنتیکی در اکوتیپ های وحشی شنبلیله (.Trigonella monantha C. A. Mey) بر اساس صفات مورفولوژیکی

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی برای صفات مورفولوژیکی و نیز تعیین ارتباط بین عملکرد دانه و اجزای آن در 40 اکوتیپ وحشی شنبلیله (Trigonella monantha C. A. Mey.) جمع آوری شده از نقاط مختلف کشور، موجود در بانک ژن گیاهی ملی ایران، مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج پژوهش حاکی از تفاوت معنی‏ دار اکوتیپ‏ ها از نظر کلیه صفات کمی در سطح احتمال یک درصد بود. مقایسه میانگین‏ ها نشان داد اکوتیپ شماره 1 (لرستان- ازنا 1) از لحاظ تعداد ساقه فرعی در گیاه، تعداد برگ تا اولین گل، تعداد برگ در گیاه، وزن 100 دانه، طول دمبرگچه، عرض برگچه و عملکرد تک بوته نسبت به سایر اکوتیپ‏ ها برتری داشت. ضرایب همبستگی بین صفات کمی نیز نشان داد که تعداد ساقه فرعی، تعداد برگ در گیاه، وزن 100دانه، تعداد نیام در گیاه، طول دمبرگچه، طول دانه و عرض دانه همبستگی مثبت و معنی‏ داری با عملکرد دانه در گیاه داشتند. ضریب تنوع شانون برای صفات کیفی نیز تنوع بالایی را برای شکل نیام، رنگ دانه، تزیینات سطح دانه و وضعیت پراکندگی نیام نشان داد. تجزیه رگرسیون گام به گام حضور معنی‏ دار وزن 100 دانه، تعداد نیام در گیاه، طول دمبرگچه و طول نیام در مدل را نشان داد. تجزیه به عامل‏ ها با استفاده از تجزیه به مولفه های اصلی قادر به استخراج نه عامل بود که این عامل‏ ها مجموعا 75/66درصد از واریانس کل را توضیح دادند. بر اساس تجزیه خوش ه‏ای برای صفات کمی و کیفی اکوتیپ‏ ها به ترتیب در چهار و پنج گروه متفاوت قرارگرفتند. این اکوتیپ‏ های وحشی شنبلیله از نظر صفات مورد مطالعه تنوع بالایی داشتند که می‏توانددر تحقیقات به نژادی مورد استفاده قرار گیرد.