ارزیابی روابط بین صفات و انتخاب ژنوتیپ های برتر گندم نان با استفاده از روش بای پلات ژنوتیپ در عملکرد× صفت

انتخاب ژنوتیپ های پرمحصول و پایدار به ویژه برای شرایط دیم از اهمیت زیادی برخوردار است. هدف از این تحقیق، استفاده از روش بای پلات ژنوتیپ در عملکرد × صفت (GYT) جهت انتخاب ژنوتیپ های برتر گندم نان بر اساس ترکیب عملکرد - صفت تحت شرایط دیم بود. به همین منظور، 16 ژنوتیپ گندم نان در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در دو سال زراعی (98-1396) ارزیابی شدند. مقایسه میانگین عملکرد دانه ژنوتیپ ها در سال های اجرای آزمایش نشان داد که ژنوتیپ های G1 (رقم آفتاب)، G15 و G8 به ترتیب با میانگین عملکرد دانه 3433، 3269 و 3232 کیلوگرم در هکتار دارای بیش ترین عملکرد دانه بودند. بررسی نمودار چندضلعی بای پلات GYT نشان داد که ژنوتیپ G8 در ترکیب وزن هزار دانه، تعداد دانه در سنبله و طول سنبله با عملکرد دانه، بهترین ژنوتیپ بود. ژنوتیپ G1 نیز در ترکیب تعداد سنبلچه در سنبله، طول ریشک و زودرسی با عملکرد دانه از برتری نسبی برخوردار بود. نمایش مختصات تستر متوسط (ATC) بای پلات GYT، ژنوتیپ های G1، G8 و G15 را با کلیه ترکیبات مثبت عملکرد- صفت به عنوان بهترین ژنوتیپ ها و ژنوتیپ های G13، G4، G14 و G7 را به عنوان ضعیف ترین ژنوتیپ ها شناسایی کرد. ژنوتیپ های G15 و G16 نیز برای ترکیبات عملکرد- صفت متعادل بودند. رتبه بندی ژنوتیپ ها بر اساس شاخص GYT نیز نشان داد که ژنوتیپ های G1، G8 و G15 بهترین ترکیب عملکرد دانه با صفات مورد ارزیابی را در سال های اجرای آزمایش داشتند. بر اساس نتایج به دست آمده از این تحقیق، همبستگی بالایی بین وزن هزار دانه، تعداد دانه در سنبله و وزن دانه در سنبله در ترکیب با عملکرد دانه مشاهده شد که نشان دهنده سودمندی بالای ترکیب این صفات با عملکرد دانه برای بهبود عملکرد ژنوتیپ های گندم نان تحت شرایط دیم است.