بررسی الگوی گلدهی و کمیت دانه گرده برخی ژنوتیپ های نر پسته (Pistacia vera L.) در شرایط آب و هوایی قزوین

گرده افشانی ناکافی یکی از مهم ترین دلایل پایین بودن عملکرد پسته در کشور می باشد. تفاوت در زمان گلدهی درختان نر و ماده پسته، عدم رعایت نسبت درختان نر به ماده در باغ و عدم قرارگیری در جهت مناسب می تواند به طور قابل توجهی کارایی گرده افشانی و در نتیجه عملکرد درختان پسته را کاهش دهد. همرسی و همزمانی گلدهی درختان نر و ماده برای انجام موفقیت آمیز گرده افشانی و تلقیح ضروری می باشد. در این بررسی 56 ژنوتیپ نر پیوندی پسته موجود در ایستگاه پسته یزبر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قزوین مورد بررسی قرار گرفتند و خصوصیات گلدهی آن ها ارزیابی شد. برای این منظور از هر ژنوتیپ 3 شاخه پلاک گذاری شد و در فصل بهار پارامترهای فنولوژیکی از قبیل شروع گلدهی، تمام گل و انتهای گلدهی بررسی شدند. علاوه بر این شاتون های نر در طول دوره گلدهی جمع آوری شد و شاخص هایی چون وزن تر و خشک گل آذین، وزن دانه گرده هر گل آذین و تعداد گل آذین در سرشاخه بررسی شدند. نتایج نشان داد طول دوره گلدهی رقم ماده کله بزی در باغ 11 روز بود. شروع گلدهی 2 اردیبهشت، مرحله تمام گل 7 اردیبهشت و پایان گلدهی 12 اردیبهشت بود. ژنوتیپ های گرده دهنده نیز در همه صفات به جز وزن تر گل آذین اختلاف معنی داری در سطح 1 درصد داشتند. ارزیابی ها نشان داد که از میان 56 ژنوتیپ گرده دهنده، ژنوتیپ های 530-2 زودگل ترین و 522-2 دیرگل ترین بودند. بیشترین طول دوره گلدهی با 3/13، 6/12 و 3/12 روز به ترتیب مربوط به ژنوتیپ های 526-4، 516-1 و522-3  بود و پس از آن ژنوتیپ های 502-5،529-5  و 529-1 قرار داشتند. کوتاه ترین طول دوره گلدهی نیز متعلق به ژنوتیپ521-3  با 5 روز بود. گلدهی ژنوتیپ های 502-5، 526-4، 516-1 و522-3  کاملا با گلدهی رقم کله بزی تطابق داشت و 100 درصد گلدهی این رقم ماده را پوشش می داد. همچنین ژنوتیپ های 526-4، 526-6 ، 522-3 ، 508-3،518-6 ، 525-6 و 508-4 وزن خشک گل آذین و مقدار دانه گرده تولیدی بیشتری داشتند. از نظر تعداد شاتون نیز مشاهده شد ژنوتیپ های 529-5، 528-4 ، 508-4 ، 526-4، 518-6 و 509-4 بیش از 3 شاتون داشتند. ژنوتیپ 526-4 با توجه به طولانی بودن دوره گلدهی آن و هموگام بودن با رقم کله بزی و همچنین داشتن گرده و شاتون بیشتر می تواند به عنوان ژنوتیپ برتر برای گرده افشانی رقم کله بزی معرفی شود.