تحلیل تماتیک شاخص های ارزیابی علم، فناوری و نوآوری کشورهای منطقه سند چشم انداز 1404

توجه به شاخص های بین المللی ارزیابی علم، فناوری و نوآوری2 برای تعیین جایگاه کشورها در این زمینه و نیز رقابت پذیری آنها لازم است ولی در مجموع، از نظر کاربرد در سیاست گذاری علم، فناوری و نوآوری در کشورهای در حال توسعه، کارایی و اثربخشی مطلوبی ندارند. به دلیل این محدودیت، بسیاری از کشورهای در حال توسعه نیز به ایجاد نهادهایی برای انجام ارزیابی ها، سنجش ها و توسعه چارچوب های ارزیابی پرداخته اند. در همین راستا، هدف پژوهش حاضر بررسی شاخص های ارزیابی علم، فناوری و نوآوری، حوزه های موضوعی آنها و خلا های موجود در کشورهای در حال توسعه است. در این مقاله، تعدادی از کشورهای منطقه سند چشم انداز 1404 به لحاظ اهمیت راهبردی آنها و بر اساس معیار دسترسی به اطلاعات شان انتخاب شده اند. سپس، از طریق مطالعات کتابخانه ای و با بررسی اسناد و مدارک موجود، اطلاعات مربوط جمع آوری و حوزه های موضوعی شاخص های ارزیابی علم، فناوری و نوآوری در این کشورها با روش کیفی تحلیل تم/ زمینه، بررسی، آمارگیری و توصیف شده است. حوزه های موضوعی اصلی شاخص های علم، فناوری و نوآوری در کشورهای مورد بررسی عبارت اند از: سرمایه انسانی علم و فناوری و نوآوری؛ انتشارات علمی و اشاعه دانش؛ فناوری؛ نوآوری و رقابت پذیری؛ نهادها و محیط علم، فناوری و نوآوری؛ منابع مالی علم، فناوری و نوآوری و سرمایه گذاری. بر پایه نتایج، خلاها و کاستی های زیادی در زمینه شاخص هایی وجود دارد که اثرات اقتصادی و اجتماعی علم، فناوری و نوآوری را می سنجند و برای کشورهای در حال توسعه مهم اند.