تحلیل تطبیقی تاثیر فرهنگ دینی بر الگوهای روابط فضایی در خانه (مطالعه موردی: خانه های مسلمان نشین و زرتشتی نشین شهر کرمان)

موضوع این مقاله بررسی و تحلیل تطبیقی نقش ارزش ها و نگرش های دینی بر الگوهای روابط فضایی در خانه های مسلمان نشین و زرتشتی نشین شهر کرمان است. بر اساس نظریات اندیشمندان، در شکل گیری خانه و روابط فضایی حاکم بر آن، فرهنگ، تاثیر عمیقی دارد. یکی از وجوه فرهنگ، ارزش ها و نگرش های دینی است، که با شناخت آنها، می توان معماری مطلوب مبتنی بر بوم و فرهنگ ایجاد کرد. این مقاله در بخش روش‌شناختی از نظریه نحو فضا بهره برده است. هدف اصلی این پژوهش شناخت میزان تاثیرپذیری الگوهای روابط فضایی خانه های مسمانان و زرتشتیان از ارزش ها و نگرش های دینی آنها و همچنین شناخت اشتراکات و افتراقات کالبدی و فضایی خانه ها بر مبنای تفاوت‌های فرهنگ دینی آنهاست. روش به کار رفته در این پژوهش، ترکیبی از روش های تفسیری- تاریخی با تکنیک تحلیل محتوا و استدلال منطقی است. همچنین با استفاده از مطالعات کتابخانه ای، مطالعات تاریخی صورت گرفته و شبیه‌سازی با نرم افزار گرسهاپر و پلاگین اسپیس سینتکس و نرم افزار دپث مپ و تحلیل گراف های توجیهی تهیه شد. این گراف ها برای 16 نمونه از خانه های تک حیاطه مرکزی مسلمان نشین و زرتشتی نشین شهرکرمان که به صورت خوشه ای هدفمند انتخاب شده بودند، به کار گرفته شد. تحقیق روی شاخصه های تفاوت درصد حیاط و ساختمان، تفاوت درصد جرم و فضا، میزان شفافیت نمای جنوبی خانه ها و مولفه های نحو فضا صورت گرفت. نتایج پژوهش نشان دهنده آن است که خانه های مسلمانان در شاخص‌های مطالعه شده دارای تفاوت هایی آشکار و پنهان نسبت به خانه های زرتشتیان است. می‌توان دلایل این تفاوت ها را در اختلافات فرهنگ دینی و اعتقادات این دو دین جست وجو کرد و می توان نتایج آن را در کالبد معماری این خانه ها مشاهده نمود.