«مردم نگارگری» تاملاتی درباره مردم نگاری با الهام از نگارگری ایرانی

در این مقاله مراد از نگارگری یا «مینیاتور» یک فرم هنری خاص است که کم و بیش از سده هشتم تا دوازدهم هجری ویژگی های کلی مضمون شناختی و سبک شناختی خود را حفظ کرده (گرچه خالی از تحول و تنوع نبوده) است. پرسش این است که چگونه می توان از این فرم کهن در دسترس فرهنگی برای «نگاشتن» واقعیت های اجتماعی معاصر در ایران و دیاسپورای ایرانی الهام گرفت، کاری که مستلزم ترجمه ای در چندین سطح، من جمله از یک مدیوم هنری به یک مدیوم علمی (هر چقدر هم معنای «علم» را در اینجا موسع بگیریم)، و از ویژگی های دیداری به شیوه های نوشتاری است. مقاله حاضر شرح تلاش برای چنین ترجمه ای ست، و فرصت ها و چالش-های چنین تلاشی، در سه پرده که هر کدام حول محور «فکر کردن با» یک انسان شناس معاصر شکل می گیرند.  پرده اول: یک فرم الهام بخش: فکر کردن با جولی تیلور؛ پرده دوم: پویسیس ایرانی: فکر کردن با مایکل فیشر؛ و پرده سوم: چشم در چشم ایدیولوژی های زبانی و نظریه های معنا: فکر کردن با کیم فورچون. نام این تلاش را «مردم نگارگری» گذاشته ام؛ ترکیبی از «مردم نگاری» (روش غالب در انسان شناسی) و «نگارگری».  می کوشم با فاصله گرفتن از نگاه های صرفا ابزارگرایانه غالب به «روش تحقیق،» به «حیات اجتماعی» یا «زندگینامه» این روش بپردازم و توجه را به وجوه سیاسی و اجتماعی و زیبایی شناختی خود این روش و بسترهای برآمدنش معطوف سازم. معتقدم توان سخن گفتن تجربه های معاصر ما ایرانیان منوط به یافتن و ساختن چشم اندازی به جز چشم انداز تک نقطه ای رنسانسی و زبانی خارج از دوگانه های روشنگری ست؛ چشم اندازی و زبانی که امکان تجسم و ترسیم واقعیت های اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، و زیست محیطی هم برنشسته و برهم نهاده عصر و جهان ما را بهتر فراهم کند.