عوامل تاثیرگذار بر شکل گیری معماری پل های تاریخی ایران در مناطق ناهموار

«پل» از گذشته همچون یک گونه معماری، همواره به عنوان عامل ارتباطی وجود داشته و کاربردی بودن آن موجب شده است تا پژوهشگران کمتر به جنبه محیطی و بستر طبیعی ساخت آن توجه کنند. این درحالی ست که شکل گیری پل ها در راستای پاسخ گویی به شرایط زمینه ای بوده و محیط و بستر در شکل گیری نوع و ساختار پل تاثیرگذار بوده است. پل در مناطق ناهموار، مصداق بارزی از معماری متاثر از بستر طبیعی است. پل در مناطق ناهموار معیارهای بنیادی متفاوتی دارد که نیازمند مطالعه و پژوهش برای شناسایی این تفاوت ها است. هدف این پژوهش مطالعه چگونگی شکل گیری معماری پل ناهموار با درنظر گرفتن سه مولفه کارکرد، کالبد و سازه می باشد. روش پژوهش توصیفی -تحلیلی و تاریخی-تطبیقی مبتنی بر مطالعات اسنادی و کتابخانه ای براساس منابع و اطلاعات تاریخی است. بدین صورت که در گام اول این پژوهش، شناسایی و بررسی آماری پل ها از منظر بستر طبیعی، عوامل مختلف موثر در شکل گیری و تحول پل ها مطالعه گردیده تا در گام دوم، در سامانه سه گانه کارکرد، کالبد و سازه آن ها مورد تحلیل قرار گیرد و دسته بندی برای متغیرهای معماری پل ارایه شود. در این راستا، مدل سه گانه برگرفته از سامانه بنیادی سه گانه ویترویوس اصل اساسی پژوهش قرار گرفت. در گام سوم، بر پایه مطالعات تطبیقی، اطلاعات جمع آوری شده در مبانی و ساختار تحقیق و عوامل موثر بر شکل گیری معماری پل ناهموارها مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان می دهد کارکرد پل در مناطق ناهموار به صورت عامل ارتباطی برروی دره است و در کالبد و ظاهر آن اثری از تزیینات و عنصر الحاقی نبوده و ساختار و بسترسازی مستحکم از اهمیت ویژه ای در آن برخوردار بوده که شامل سنگ و آجر می باشد. درنتیجه، پل در مناطق ناهموار سبب پدید آمدن سامانه بنیادی مختص آن منطقه شده است که به صورت پیش زمینه ذهنی برای طراحان درنظر گرفته شود.