پایش آلاینده های جوی موزه فرش ایران جهت حفاظت پیشگیرانه قالی های موزه ای

بزرگترین شهرت قالی دستباف ایران بعد از زیبایی طرح و درخشندگی رنگ، دوام و طول عمر آن است، تعدادی از این قالی ها که گنجینه ای ارزشمند از هنر این مرز و بوم هستند در موزه ها و کلکسیون ها نگهداری می شوند که محیط هایی با شرایط غیر اصولی باعث ایجاد آسیب های جدی و گاه حتی از بین رفتن آنها می شود.آلاینده های هوا از نظر منشا و اثرات بهداشتی بسیار متعدد بوده و بررسی تمامی آنها عملا غیر ممکن است. بنابراین عموما گروهی از آلاینده های هوا به نام آلاینده های معیار شامل منواکسیدکربن، ازن، ذرات معلق، دی اکسید نیتروژن و دی اکسید گوگرد مورد مطالعه قرار می گیرند. لذا با توجه به اهمیت و ضرورت کنترل آلاینده ها و نقش اساسی و مهم آنها در مدیریت شرایط محیطی؛ لازم است آلاینده های عمده و اصلی در موزه شناسایی و در مورد نحوه ی کنترل موثر آنها در محیط که هدف اصلی این پژوهش است؛ اقدام شود. عوامل مهمی نظیر گرد و غبار، اکسیدهای کربن، اکسیدهای گوگرد، اکسیدهای نیتروژن باید به طور لحظه ای و دایم تجزیه و تحلیل شوند تا در صورت نداشتن انطباق با میزان استاندارد در محیط موزه فرش کنترل شوند.این پژوهش که از نوع توصیفی مقطعی است و با بررسی های محیطی، روش آماری و نمونه برداری و همچنین مطالعات کتابخانه ای و آزمایشگاهی صورت پذیرفته است؛ به شناخت و معرفی آلودگیهای جوی و بررسی، سنجش و پایش این عوامل در موزه برای شناسایی کاربردی ترین و مناسبترین روش نگهداری فرش و قالی پرداخته شده است. بنابراین برای اجرای این روش ها موزه فرش در تهران انتخاب گردیده است. در نهایت با بررسی های صورت پذیرفته مشخص گردید آلاینده های موجود در محیط موزه فرش ایران در سال 1395؛ در فصل تابستان بیشتر از فصل زمستان بوده است. که مرداد ماه (به علت بیشترین میزان وقوع پدیده گرد و غبار) و دی ماه (به علت بیشترین میزان وقوع پدیده وارونگی) آلوده ترین ماه های سال بوده اند. فروردین ماه به دلیل افزایش شرایط ناپایدار جوی و کاهش حجم ترافیک شهری، مطلوب ترین ماه سال بوده است.