بررسی دوشکلی جنسی شکل بدن گاوماهی قفقازی (Knipowitschia caucasica (Berg, 1916 با استفاده از روش ریخت سنجی هندسی

دو شکلی جنسی پدیده ای معمول در بین برخی آرایه های ماهیان می باشد که درک این پدیده در ماهیان برای مطالعات آرایه شناختی، زیست شناسی و تکامل ضروری است. باتوجه به تفاوت در الگوهای رنگی بدن بین دو جنس نر و ماده گاوماهی قفقازی، Knipowitschia caucasica، این سوال پیش می آید که آیا شکل بدن آن ها نیز متفاوت می باشد؟ از این رو این مطالعه با هدف بررسی دوشکلی جنسی شکل بدن گاوماهی قفقازی در خلیج گرگان با استفاده ازروش ریخت سنجی هندسی لندمارک پایه به اجرا در آمد. برای این منظور تعداد 120 نمونه از دو جمعیت داخل خلیج گرگان و تالاب گمیشان نمونه برداری گردید. سپس از سمت چپ سطح جانبی نمونه ها عکسبرداری و برروی تصاویر دو بعدی حاصل، تعداد 21 نقطه لندمارک تعریف و رقومی شدند. داده های هر دو جمعیت به صورت جداگانه، پس از آنالیز پروکراست، با استفاده از آنالیزهای چندمتغیره تابع تشخیص و T-test هتلینگ مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج تفاوت معنی داری بین شکل بدن جنس های نر و ماده هر دو جمعیت مورد مطالعه نشان داد که درجه تمایز ریختی بین دو جنس در جمعیت تالاب گمیشان بالاتر بود. براساس الگوهای تفاوت، جنس نر دارای سر عمیق تر، بدن کم عمق‏تر در ناحیه باله های پشتی و ساقه دمی عمیق تر و درازتر بود. براساس نتایج می توان بیان داشت که دوشکلی جنسی در این گونه به واسطه مکانیسم گزینش جنسی تکامل یافته و می تواند به مزیت عملکردی در فرآیندهای تولیدمثلی و تحرکی جنس نر مرتبط باشد. بنابراین با توجه به وجود دوشکلی جنسی در این گونه، در مطالعات ریخت شناختی دو جنس باید به صورت مجزا مورد بررسی قرار گیرند.