مطالعه تطبیقی قابلیت خواندن خط نسخ در کتابت آثار یاقوت مستعصمی و احمد نیریزی

خط نسخ به عنوان خواناترین خط از گذشته تاکنون برای کتابت، به ویژه قرآن، مورداستفاده قرارگرفته است. شکل حروف و قابلیت استخراج فونت های متعدد از آن، باعث گشته امروزه، نقش این خط در حروف چینی متون کتب، مجلات و... پررنگ تر شود. بنابراین، خوانایی اولین و مهم ترین ویژگی این خط، تا به امروز به شمار می رود. با عنایت به این که خوانایی متن، عامل اصلی ارتباط مناسب میان متن و مخاطب می باشد و در پژوهش های مربوط به خوش نویسی کم تر بدان پرداخته شده است، مطالعه ویژگی آثار کتابت شده به خط نسخ توسط خوشنویسان در طول تاریخ، می تواند برای فعالین این حوزه راهگشا باشد. پرسش اصلی پژوهش حاضر بر این مبنا استوار است که: میزان خوانایی آثار کتابت شده توسط یاقوت مستعصمی و احمد نیریزی چقدر است؟ بنابراین، پژوهش حاضر به روش توصیفی-تحلیلی صورت گرفته است. یافته ها حاکی از آن است که در سبک یاقوت، فرم حروف بسیط تر از سبک نیریزی بوده و فواصل بین حروف و کلمات گاهی برای حفظ تراز بندی سطرها بیش ازحد فشرده یا باز است. فاصله بین سطرها نیز بیشتر از سبک نیریزی بوده و تزیینات بیش تری هم دارند، ترکیب کلی صفحه مهم تر از پرداختن به جزییات نوشتار است. اما در سبک نیریزی، خوش نویس بر متن و نوشتار کتاب متمرکز می شود. بنابراین، توجه بر فرم حروف، سامان دهی فواصل حروف و کلمات، تعدیل فواصل سطرها، تراز بندی، تعداد و طول سطرها در صفحه، باعث شده است خط وی دارای خوانایی بیش تری نسبت به سبک یاقوت باشد.