روایتی نو از «ارزشیابی» در عرصه های آموزشی براساس مبانی هرمنوتیک فلسفی

هدف از این مقاله ارایه روایتی نو از ارزشیابی بر اساس مبانی هرمنوتیک فلسفی است. روش تحقیق این پژوهش تحلیلی - استنتاجی از نوع روش های پژوهش کیفی می باشد. دغدغه اصلی هانس گیورگ گادامر - به عنوان چهره اصلی هرمنوتیک فلسفی - چیستی و عناصر فهم است. وی, "روش" و روشمندسازی امور انسانی خصوصا فهم را مورد نقد قرار داد و "روش" را ارمغان علوم کمی دانست. وی تعالی انسان را در گرو درک ماهیت انسان و عمل بر مبنای آن می دانست، در این راستا ابتدا به سراغ مفاهیم اومانیستی مانند بیلدونگ, حس مشترک, ذوق, قضاوت می رود و در مرحله بعد مفاهیم تعامل, تامل, امتزاج افق ها, توجه به "غیر" را از جمله عناصر ضروری رخداد فهم تلقی می کند.
با توجه به موارد فوق, ارزیابی موفقیت انسان ها, نه روشمند و نه همچون بررسی اشیاء, بلکه 1) فرایندی مستمر در حین آموزش است. با استناد به عناصر فهم خصوصا امتزاج افق ها، عمل یادگیری و ارزیابی هم زمان برای طرفین رخ می دهد. زیرا تعامل تاملی (آموزش)، که مستلزم نقد و پرسشگری است آموزش و ارزشیابی را در هم تنیده و تقدم و تاخر بین آن ها را از بین می برد و نیازی به ارزشیابی مستقل از آموزش نیست. 2) با توجه به عنصر تعامل دوسویه، مرز مشخص بین "ارزیاب"و "ارزیاب شونده هم کم رنگ می شود و افراد فعال در عرصه آموزش همزمان در نقش "ارزیاب" و "ارزیاب شونده" هستند یعنی اصلاح و تعدیل اندیشه نه صرفا برای متربی بلکه برای مربی هم رخ می دهد. 3) اما نکته مهمتر اینکه با استناد عناصر فهم خصوصا مفهوم "قضاوت" در دیدگاه گادامر, ارزشیابی نه صرفا ابزاری برای سنجش میزان توفیق فرد در یک عرصه، بلکه به عنوان یک توانمندی در نظر گرفته می شود که معیار تشخیص فرد فرهیخته از دیگران است و این توانمندی بعنوان یک هدف آموزشی, سعی می شود در فراگیر ایجاد شود.