اثر کاشت خارج از فصل (تابستانه) بر عملکرد ومراحل فنولوژیک باقلا (Vicia faba L.) با استفاده از شاخص های نوری و حرارتی

این تحقیق با هدف کمی سازی تاثیر عوامل مدیریتی مانند انتخاب تاریخ کشت تابستانه بر واحدهای تجمعی حرارتی، فنولوژی و عملکرد باقلا براساس تعداد روز و درجه روز- رشد تجمعی و معرفی مناسب ترین ژنوتیپ های سازگار با شرایط آب و هوایی مدیترانه ای مناطق حاشیه دریای خزر به اجرا درآمد.  

به منظور بررسی تاثیر تاریخ کاشت خارج از فصل (تابستانه)بر تجمع واحدهای حرارتی، فنولوژی و عملکرد باقلا رقم لوزودی اوتونو (Luzde otono)، مطالعه ای دو ساله (1395-1394) در ایستگاه تحقیقاتی کشاورزی قراخیل انجام شد. آزمایش مشتمل بر چهار تاریخ کشت تابستانه (اول مرداد، پانزدهم مرداد، اول شهریور و پانزدهم شهریور) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار به اجرا درآمد.  

نتایج نشان داد، باقلا رقم لوزودی اوتونو در تاریخ کاشت دوم یعنی 15 مرداد با 9100 کیلوگرم دارای بیشترین عملکرد نیام سبز بوده که نسبت به آخرین تاریخ کاشت (15 شهریور) 124 درصد افزایش عملکرد داشته است. واحد هلیوترمال در سال 1394 (از 800/0 تا 320/1) نسبت به سال 1395 (از 576/0 تا 983/0) بیشتر بود. در تاریخ کشت 15 مرداد میزان کارآیی مصرف هلیوترمال (320/1) نسبت به تاریخ کشت اول مرداد (020/1) افزایش یافت که دلیل این موضوع افزایش میانگین درجه حرارت هوا و تعداد ساعات آفتابی بود. همچنین از بین شاخص های مورد بررسی، کارآیی مصرف حرارت (HUE) و کارآیی مصرف ساعات آفتابی (RUE) نیاز حرارتی باقلا رقم لوزودی اوتونو را در مراحل متفاوت نموی به خوبی برآورد کرده و به دلیل دارا بودن روند ثابت و منطقی برتری نسبی بر سایر شاخص ها مانند درجه روز رشد (GDD) و شاخص فتوترمال (PTI) دارند.

براساس یافته های این پژوهش، جهت جلوگیری از همزمانی دوره گلدهی و پر شدن دانه با تنش گرمایی، از کشت تابستانه باقلا رقم لوزودی اوتونو در ماه های خرداد و تیر اجتناب و توصیه می گردد که جهت حصول بالاترین عملکرد نیام سبز، کشت در اواخر مرداد انجام گیرد.