نفوذ و ظهور تروریسم و بنیادگرایان مذهبی در مناطق مرزی ایران (مورد مطالعه؛ مناطق مرزی شرق)

در چهار دهه اخیر، قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران از خلیج فارس تا مدیترانه گسترش یافته و همین امر موجبات نگرانی غربی ها و برخی کشورهای محافظه کار منطقه ای را فراهم آورده است و برای مقابله با این نفوذ، اقدامات گسترده ای را علیه ایران طرح ریزی و عملیاتی کرده‎ اند که ظهور و نفوذ بنیادگرایی مذهبی در مناطق مرزی شرق ایران با اهداف تروریستی و تکفیری یکی از این موارد است که به عنوان هدف تحقیق مورد بررسی قرار گرفته است.

تحقیق حاضر به صورت پیمایشی و با روش توصیفی- تحلیلی انجام شده و جامعه آماری آن 354 نفر از کارشناسان سیاسی، فرهنگی و امنیتی استان سیستان و بلوچستان است که برابر جدول مورگان، تعداد 178 نفر از آن ها به عنوان نمونه انتخاب و با ابزار پرسشنامه اطلاعات و داده های تحقیق از آن ها جمع آوری و سپس با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون های تی و تحلیل واریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.

براساس یافته های تحقیق، همه متغیرهای عنوان شده در ظهور بنیادگرایان مذهبی و تروریستی در مناطق شرقی جمهوری اسلامی ایران موثر بوده که با توجه به نتایج آزمون فریدمن، عوامل ظهور بنیادگرایی مذهبی در مرزهای شرقی به ترتیب عبارت اند از: عوامل رسانه ای، تفسیر منفی از مذهب، عوامل و بحران های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی که فاکتورهای خارجی هم به دلیل قدرت نفوذ معنوی ایران در منطقه، سبب به وجود آمدن این جریان های تروریستی در مرزهای شرقی ایران شده است.

براساس نظریه های فرآیند جهانی شدن، بحران هویت، بحران نوسازی، رژیم های متحجر و استکبار، هژمونی غرب و نیروهای سنتی، بسترهای آفرینش و شکل گیری گروه های بنیادگرای مذهبی قابل تبیین است. از طرفی، بحران های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، مذهبی و رسانه ای در خصوص موضوع تاثیرگذار هستند که لازم است در تدوین سیاست های راهبردی و اجرایی در مناطق مرزی مورد توجه مقامات مسیول و سیاست گذاران کشوری باشد.