تصمیم گیری چندمعیاره فازی به منظور مکان یابی اجرای عملیات کپه کاری مراتع (مطالعه موردی: حوزه آبخیز مراوه تپه، استان گلستان)

با توجه به تخریب گسترده مراتع، یکی از راه های موثر جهت بازیابی توان اراضی مرتعی بهره بردن از روش های اصلاحی- احیایی می باشد. کپه کاری یکی از متداول ترین این روش ها می باشد که تعیین مناسب ترین مکان برای اجرای موفقیت آمیز آن به جهت حجم بالای اطلاعات و متعدد بودن عوامل تاثیرگذار، امری دشوار و زمان بر است. لذا استفاده از روش های تصمیم گیری چندمعیاره فازی راه گشا خواهد بود. یکی از این روش ها مدل تحلیل سلسله مراتبی فازی (FAHP) است. در این مطالعه چهار معیار اکولوژیکی پوشش گیاهی، خاک شناسی، فیزیوگرافی و اقلیم به همراه چهارده زیرمعیار تعیین گردید. ماتریس های مقایسات زوجی فازی معیارها و زیرمعیارها به روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی تشکیل شد و با استفاده از اعداد فازی مثلثی اهمیت نسبی هر یک بر دیگری با نظر کارشناسان ارایه گردید. در مرحله بعد با استفاده از مدل تحلیل توسعه ای چانگ وزن های FAHP معیارها و زیرمعیارها به دست آمد. سپس لایه های اطلاعاتی مربوط به زیرمعیارها تهیه شد و وزن های FAHP در آن ها اعمال گردید. در نهایت با تلفیق لایه های اطلاعاتی وزن دهی شده، نقشه اولویت بندی شده جهت اجرای عملیات کپه کاری برای مراتع حوزه آبخیز مراوه تپه به دست آمد. نتایج نشان داد که معیارهای اقلیم و پوشش گیاهی به ترتیب با وزن های 559/0 و 190/0 و زیرمعیارهای متوسط بارندگی سالیانه، ترکیب گیاهی و متوسط دمای سالیانه به ترتیب با وزن های 368/0، 162/0 و 093/0 به عنوان مهم ترین عوامل اکولوژیکی، بیشترین تاثیر را در مکان یابی این عملیات دارند. همچنین نتایج حاصل از نقشه مکان یابی شده بیانگر آن است که مناطق با اولویت عالی برای اجرای عملیات کپه کاری 49/1 درصد از کل منطقه مورد مطالعه را شامل می شود. به منظور ارزیابی صحت مکان یابی صورت گرفته، از طریق بازدید صحرایی و با بررسی خصوصیات اکولوژیکی اقدام به اعتبارسنجی مدل گردید. صحت نتایج 94/86 درصد محاسبه گردید. نتایج نشان داد که استفاده از مدل AHP و فازی به دلیل ساده سازی فرایندهای پیچیده و رفع عدم قطعیت، می تواند در تصمیم گیری ها قدرت انتخاب مناسب تری را در اختیار مدیران قرار می دهد.