«واقع گرایی خلاق» و نقش آن در علم

بیشتر نظریه های علمی موفق با واقع گرایی خلاق آمیخته‎اند و دارای مولفه های اصلی این رهیافت‎اند؛ یعنی آنها به ‎لحاظ ساختاری با مسایل و مفاهیم واقع ‎گرایانه مرتبط هستند و در عین‎حال الهام‎ بخش تخیل‎ اند، بدون اینکه برآمده از توهم یا مستقل از اصول تثبیت شده پیشین باشند. این مقاله در صدد است که بر مبنای الگوهای نظری و با روش تحلیلی و کتابخانه ای، تحلیلی بر رویکرد واقع گرایی خلاق به عنوان بخشی از فرایند کشف نظریه ها و انگاره‎های جدید در علم ارایه دهد. دستاورد تحقیق این است که دستیابی به انگاره های واقع‎ گرایانه خلاق بدون اتصال ساختاری و برانگیختگی تخیلی امکان‎پذیر نیست؛ زیرا اتصال ساختاری حیاتی‏ترین شباهت‎ها و عمیق‎ترین ویژگی‎های انگاره پیشین را در انگاره فعلی حفظ می‎کند و برانگیختگی تخیلی نیز عواقب یک انگاره جدید و احتمالات علمی اثربخش و کارامد در آن حوزه از شناخت را پدید می آورد. معیارهای ارزیابی واقع‎گرایی خلاق ابزارهای معرفتی قدرتمندی هستند که دانشمندان و مخترعان با آگاهی از آنها می‎توانند به آن دسته از ویژگی های یک انگاره‎ که موجب افزایش واقع‎گرایی خلاق می شود دست یابند.