جریان شناسی شعر معاصر؛ پیوندها و گسست های آن با مکتب های ادبی غربی

آغاز شکل گیری ادبیات و به ویژه شعر معاصر با برخی مخالفت ها نسبت به این جریان نوگرا از سوی استادان سنت گرای دانشگاهی همراه بود. مخالفت هایی که گاه به «غربی» و «بیگانه» خواندن این جریان انجامید و انتساب هایی همچون رمانتیستی، سمبولیستی و یا سورریالیستی بودن آثار نوگرا را به همراه داشت؛ آثاری که به زعم سنت گرایان در تقلید از مکاتب ادبی غرب پدید آمده بودند. نسل های بعدی استادان ادبیات فارسی، آگاهانه یا ناآگاهانه این دیگری سازی را به مثابه اصلی بدیهی پذیرفتند و در نتیجه جریان های شعر و نثر معاصر، تحت عناوین مکاتب ادبی غربی نام گذاری و تحلیل شد. بخشی از این انتساب و کاربست به دلیل ضعف نقد ادبی فارسی در حوزه های مبانی، روش و مفهوم سازی است. ضعفی که منجر شد مکتب های ادبی غربی به دلیل ساختار و مفهوم سازی ها و اصطلاحات روشن، مبنایی علمی برای تحلیل و نام گذاری جریان های ادبی فارسی به نظر برسند، بدون توجه به پیشینه ی این انتساب ها که از یک دیگری سازی برخاسته بود. این پژوهش نشان می دهد چگونه کاربست مکاتب ادبی غربی در تحلیل ادبیات معاصر از دیگری سازی و به حاشیه رانی جریان نوگرا آغاز شد و در دهه های بعد ضعف نقد ادبی فارسی تثبیت و ادامه ی این جریان را در پی داشت. شناختی که از این راه از ادبیات معاصر فارسی به دست آمده، شناختی است ناکامل که شکل گیری ادبیات نوگرا را بعضا تقلیدی از ادبیات غرب می داند؛ در نتیجه، تبارشناسی و ریشه شناسی عمیقی از این جریان به دست نمی دهد و تنها ویژگی هایی از شعر و نثر معاصر را مورد توجه قرار می دهد که با برخی مکتب های ادبی غربی شباهت هایی دارد.