نقش مدیریت منابع آب در معیشت پایدار خانوارهای نواحی روستایی نمونه پژوهش: دهستان مزرعه شمالی و جنوبی شهرستان آق قلا
کمبود آب، یکی از بزرگ ترین چالش های قرن حاضر است و با توجه به رشد روزافزون جمعیت، مصرف و تقاضای آب به ویژه برای روستاییان که بیشتر در بخش کشاورزی فعالیت دارند، همواره رو به افزایش است. چنین وضعیتی موجب نگرانی روستاییان و مسیولان شده است؛ بنابراین در همین زمینه، سیاست ها و طرح هایی برای مدیریت عرضه و تقاضای آب مطرح شده که به «مدیریت یکپارچه منابع آب» معروف است.
با توجه به خشکسالی های اخیر و نقشی که منابع آب در تامین نیاز نواحی روستایی برای فعالیت های کشاورزی دارند، هدف پژوهش حاضر، بررسی مدیریت منابع آب در معیشت پایدار خانوارهای روستایی شهرستان آق قلاست.
پژوهش حاضر ازلحاظ هدف، کاربردی و ازنظر روش، توصیفی تحلیلی و پیمایشی است. بر این اساس پرسش های متعددی در مقیاس های مختلف اندازه گیری در قالب پرسش نامه تهیه و تنظیم شد. از تعداد 26 سکونتگاه روستایی، 8 روستای پرجمعیت (5 روستای ترکمن نشین و 3 روستای سیستانی نشین) در حاشیه رود گرگان با تعداد 3913 خانوار و براساس فرمول کوکران، 363 سرپرست خانوار به مثابه حجم نمونه انتخاب شدند و با روش نمونه گیری تصادفی ساده مورد پرسشگری قرار گرفتند. برای تحلیل و سنجش داده ها از آزمون های مک نمار، فریدمن، t مستقل و کای اسکویر استفاده شد.
نتایج نشان می دهد بین مدیریت منابع آب و ارتقای شاخص های اقتصادی و اجتماعی با استفاده از آزمون مک نمار و همچنین افزایش بهره وری در معیشت پایدار خانوارهای روستایی با استفاده از آزمون فریدمن و کای اسکویر رابطه معنادار در سطح 95 درصد وجود داردو این رابطه باعث ماندگاری جمعیت در نواحی روستایی شده است؛ بر این اساس حمایت دولت از کشت های با نیاز آبی کم، ترویج و گسترش کشت هیدروپونیک و کشت گلخانه ای، آموزش کشاورزان با روش های کاهش مصرف آب و نیز آموزش روش های نوین آبیاری و اختصاص اعتبارات بلندمدت، راهکارهای مناسبی برای افزایش بهره وری در مسیر مدیریت منابع گرانبهای آب است.
این پژوهش برای نخستین بار در نواحی سیل زده روستایی شهرستان آق قلا به منظور سازگاری کشاورزان با طرح های نوین کشت در راستای بهبود معیشت پایدار خانوارهای روستایی انجام می شود.
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.