تفکر، برنامه ریزی، نگارش و تولید نسخه نهایی یک مقاله

فینلی (Finlay)، در مقاله اخیر خود با تمرکز بر روی تهیه مقالات کیفی، نگارش مقاله را یک امر پویا می داند که از چهار مرحله به هم پیوسته و مرتبط یعنی، تفکر (Thinking)، برنامه ریزی (Planning)، نگارش (Writing) و تولید نسخه (Manuscript Creation) نهایی تشکیل می شود [1]. ما قبلا در سخنان سردبیری مجله دانشگاه به برخی از این مراحل اشاره کرده ایم [4-2]. با این وجود و نظر به اهمیت مطالب ارایه شده توسط فینلی، سعی می کنیم که در سخن سردبیری حاضر، چهار مرحله فوق را طوری ارایه نماییم که بتواند هم در مورد مقالات کیفی و هم در مورد مقالات کمی مورد استفاده قرار گیرد. در مرحله اول و پس از آن که نویسندگان ایده ای برای نوشتن در اختیار داشته باشند، باید درباره چگونگی نگارش مقاله خود تفکر نمایند. در این مرحله نویسندگان باید بیندیشند که دقیقا چه پیامی را قرار است که از طریق مقاله به نویسندگان خود منتقل نمایند. در مرحله دوم که ارتباط متقابلی با مرحله اول دارد، نویسندگان وارد مرحله برنامه ریزی می شوند. در این مرحله، آن ها باید مشخص نمایند که ساختار مقاله باید از چه قسمت هایی تشکیل شده و در هر قسمت قرار است که چه نکاتی ارایه گردد. آن ها هم چنین مشخص می نمایند که در هر قسمت، مطالب ارایه شده را درقالب چند کلمه ارایه خواهند نمود [1]. برای نمونه، آن ها ممکن است که برای مقدمه 500 کلمه، مواد و روش ها 1000 کلمه، نتایج 1000 کلمه، بحث 2000 کلمه، نتیجه گیری 250 کلمه و خلاصه 250 کلمه را در نظر بگیرند. در مرحله سوم، نویسندگان شروع به نگارش مقاله بر اساس آن چه که در مرحله قبل برنامه ریزی نموده اند، می نمایند. در این مرحله آن ها این امکان را دارند که نگارش مقاله را با هر قسمتی شروع نمایند که در نگارش آن از راحتی و تبحر بیش تری برخوردار هستند. مثلا ممکن است با نگارش قسمت مواد و روش ها شروع کرده، بعد نتایج را بنویسند و در مرحله بعد، بحث و مقدمه را همزمان به رشته تحریر در آورند [5]. وقتی که اولین نسخه مقاله را به این ترتیب آماده کردند، نویسندگان ممکن است با بازخوانی چندباره این نسخه، متن نوشته شده را بارها و بارها ویرایش نموده و با حذف توضیحات اضافی، نسخه مرتب و ما قبل نهایی مقاله خود را آماده نمایند [6]. در مرحله آخر این فرآیند که تولید نسخه نهایی نام دارد، نویسندگان باید بر اساس دستورالعمل نویسندگان مجله مورد نظر خود، نسخه نهایی مقاله خودشان را آماده نمایند. آن ها باید دقت کافی در رعایت دستورالعمل نویسندگان مجله مورد نظر خود داشته باشند. برای نمونه، چطور خلاصه مقاله خود را آماده کنند و یا از چه شیوه منبع نویسی استفاد نمایند [1]. دلیل این امر هم آن است که اگر دستورالعمل نویسندگان رعایت نشود، مجله ممکن است که در همان بررسی اولیه مقاله را رد نماید. این فرآیند چهار مرحله ای اگر به خوبی به مرحله اجرا درآید، می تواند به نویسندگان مقاله کمک نماید، تا نسخه نهایی قابل قبولی را آماده ارایه به مجله مورد نظر خودشان نمایند.