تاثیر رژیم های مختلف رطوبتی بر تبادلات گازی و صفات زراعی مرتبط با عملکرد گیاه لوبیا (.Phaseolus vulgaris L)

لوبیا یکی از مهم ترین منابع تامین کننده پروتئین موردنیاز انسان است. تنش خشکی به عنوان اصلی ترین عامل محدودکننده تولید لوبیا در سراسر جهان شناخته شده است. به منظور بررسی تاثیر رژیم های مختلف آبیاری بر تبادلات گازی و صفات زراعی مرتبط با عملکرد گیاه لوبیا، آزمایشی در بهار سال 1391 به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل پنج سطح مختلف آبیاری (آبیاری نشتی با تامین 100 درصد نیاز آبی، آبیاری قطره ای-نواری با تامین 100 درصد، 80 درصد، 60 درصد و 40 درصد نیاز آبی گیاه بود. رژیم های آبیاری به غیر از ارتفاع بوته و غلظت CO2 زیر روزنه بر سایر صفات مورد ارزیابی تاثیر معنی داری داشت. کاهش مقدار آب در دسترس اثرات نامطلوبی بر عملکرد و اجزای عملکرد داشت. بالاترین میزان عملکرد دانه (945.6 کیلوگرم در هکتار)، تعداد غلاف در بوته (10.95) و شاخص برداشت (23.87 درصد) در تیمار آبیاری قطره ای-نواری با تامین 100 درصد و بالاترین هدایت روزنه ای (0.43 میلی مول بر مترمربع در ثانیه) در تیمار آبیاری نشتی با تامین 100 درصد نیاز آبی مشاهده گردید. در سایر صفات مورد مطالعه بین تیمار آبیاری نشتی با تامین 100 درصد نیاز آبی و آبیاری قطره ای-نواری با تامین 100 درصد تفاوتی وجود نداشت. غلظت CO2 زیر روزنه در رژیم های مختلف آبیاری از نظر آماری یکسان بود. عملکرد دانه، تعداد غلاف در بوته و شاخص برداشت تیمار آبیاری قطره ای-نواری با تامین 100 درصد به ترتیب 31.29، 59 و 18.93 درصد بیشتر از تیمار آبیاری نشتی با تامین 100 درصد نیاز آبی بود. نتایج نشان داد که با کاهش مقدار آب مورد نیاز، صفات فیزیولوژیکی و زراعی موثر بر رشد و نمو لوبیا دچار اختلال گردیده و در نهایت سبب کاهش عملکرد می شود. ازآنجاکه بین تیمار تیمار آبیاری نشتی با تامین 100 درصد نیاز آبی و آبیاری قطره ای-نواری با تامین 100 درصد در بسیاری از صفات اکوفیزیولوژیکی، تفاوت معنی داری وجود نداشت، به منظور کاهش آب مصرفی، پیشنهاد می شود که در کشت لوبیا به جای آبیاری نشتی (سنتی) از روش آبیاری قطره ای-نواری با تامین 100 درصد نیاز آبی استفاده شود.