پایش غلظت فلزات سنگین ناشی از طوفان گرد و غبار در خاک اکوسیستم‏ های زراعی گندم در جنوب استان فارس

فلزات سنگین در ذرات غبار نقش مهمی در آلودگی خاک‏های کشاورزی دارند که با شناخت آن گام مهمی در پیشگیری از اثرهای بهداشتی آن برداشته خواهد شد. در این پژوهش فراوانی طوفان‏های گرد و غبار در ایستگاه‏ های داراب، جهرم، فسا، و لار در بازه زمانی 16ساله (2000-2015) بررسی و با مدل‏های ‏اسپلیت ردیابی شد. برای شناسایی غلظت فلزات سنگین در خاک زراعی گندم، 16 نمونه خاک زراعی از عمق صفر تا 5 سانتی‏متری در دو زمان قبل (فصل زمستان) و بعد از طوفان‏های گرد و غبار (فصل تابستان) برداشته شد و در آزمایشگاه با استفاده از دستگاه جذب اتمی به روش شعله غلظت‏ها اندازه‏ گیری شد و با شاخص زمین‏انباشتگی ارزیابی شد. نتایج نشان داد بیشینه طوفان‏های گرد و غبار در بهار و اوج آن‏ در ایستگاه فسا و جهرم بود که ذرات غبار از بیابان‏های عراق و ربع ‏الخالی به‏ واسطه بادهای شمال انتقال یافته‏اند. غلظت فلزات سنگین در خاک نشان داد که فلزات سرب و کادمیوم در زمان بعد از گرد و غبار نسبت به زمان قبل افزایش یافت و اختلاف آن‏ها در سطوح 05/0 و 01/0 معنی‏دار بود. شاخص آلودگی زمین‏انباشتگی نشان داد غلظت فلزات در اکوسیستم‏های زراعی داراب و لار بیش‏ از حد مجاز بوده و در طبقه آلودگی شدید قرار گرفتند.