دو صد گفته چون نیم کردار نیست: نقدی روششناختی بر تکنیکهای پرسشنامه و مصاحبه

گفتارها و کردارها، عناصر اصلی فعالیت انسانها در حیات اجتماعیشان هستند وچگونگی ارتباط این دو، همواره یکی از دغدغه های اصلی برای دانشمندان علوماجتماعی، بهویژه جامعهشناسان، در جهت درک و تبیین کنشهای اجتماعی بودهاست. در این راستا، مشکل ناهمسازی گفتارها با کردارها، مسیلهای روششناختی بانتایج آشکار برای تحقیقات جامعهشناختی بوده است؛ چون رایجترین روش ها وتکنیکهای تحقیق مورد استفاده جامعهشناسان (یعنی پیمایشها و مصاحبه ها) بر اینفرض اثباتنشده استوارند که تطابقی نسبی میان پاسخهای افراد به سوالات پژوهشیدرخصوص کردارهایشان و کردار واقعی آنان در حیات اجتماعی وجود خواهد داشت. این مقاله به بررسی دلالتهای روششناسانه این استدلال برخی جامعهشناسانپرداخته است مبنی بر اینکه چیزی که مردم میگویند، غالبا پیشبینی ضعیفی است ازچیزی که عملا انجام میدهند. درنتیجه، پیمایشگران و مصاحبهگرانی که ادعاهایشانرا روی اظهارات کلامی افراد استوار میسازند، باید روشن کنند که به تحلیل آن چیزیکه مردم واقعا انجام میدهند نمیپردازند، بلکه فقط به تحلیل آن چیزی میپردازند کهمردم ادعا کردهاند که انجام میدهند؛ مگر آنکه نشان دهند که اظهارات مردمدرخصوص انجام یک کردار خاص، قدرت پیشبینیکنندگی آن کردار یارفتار را دارد.