مطالعه برخی خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی چند رقم کلزا با کاربرد کود ورمی کمپوست در شرایط تنش خشکی

کمبود آب یکی از مهم ترین عوامل محدودکننده تولید کلزا در مناطق خشک و نیمه خشک در ایران می باشد. به منظور بررسی اثر تنش خشکی از طریق قطع آبیاری انتهای فصل و کاربرد ورمی کمپوست بر برخی ویژگی‎های مورفوفیزیولوژیک کلزا، یک آزمایش فاکتوریل اسپلیت در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال های 1394 و 1395 در موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل رژیم آبیاری در سه سطح (آبیاری کامل در طول فصل، قطع آبیاری از مرحله خورجین دهی تا انتهای فصل و قطع آبیاری از مرحله گلدهی تا انتهای فصل) و ورمی‎کمپوست در دو سطح (عدم کاربرد و کاربرد 20 تن در هکتار) به صورت فاکتوریل در کرت اصلی و ژنوتیپ در 6 سطح (RGS003، Zafar، Julius، Jerry، Zabol10 و Hyola4815) در کرت‎های فرعی بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر سال، آبیاری، ورمی کمپوست و رقم بر صفات اندازه گیری شده در سطح احتمال 1 درصد معنی دار بود. مقایسه میانگین نشان داد که بوته ها در سال دوم دارای ارتفاع، قطر ساقه، تعداد خورجین و مقدار کلروفیل بیشتری نسبت به سال اول بوده، اما مقدار کربوهیدرات محلول، مقاومت روزنه ای و دمای کانوپی گیاه در سال اول بیشتر از سال دوم بود. بیشترین ارتفاع، تعداد خورجین، کلروفیل برگ و قطر ساقه متعلق به رقم Zafar در شرایط آبیاری نرمال و کمترین مقدار در رقم Zabol10 در شرایط قطع آبیاری از مرحله گلدهی مشاهده شد. ارتفاع بوته‎، تعداد خورجین، مقاومت روزنه ای و کلروفیل برگ کلزا در شرایط کاربرد ورمی‎کمپوست بیشتر از شرایط عدم کاربرد ورمی‎کمپوست بود، اما مقادیر صفات کربوهیدرات محلول و دمای کانوپی در شرایط عدم کاربرد ورمی کمپوست بالاتر بود. بیشترین مقدار کربوهیدرات محلول در برگ متعلق به رقم Zabol10 در شرایط قطع آبیاری از مرحله گلدهی و کمترین مقدار کربوهیدرات محلول در رقم Zafar در شرایط آبیاری نرمال مشاهده شد. بالاترین مقاومت روزنه‎ای متعلق به رقم‎های Zafar در تیمار قطع آبیاری در مرحله گلدهی و کمترین در رقم Zabol10 در شرایط آبیاری نرمال بود. کمترین و بیشترین دمای کانوپی به ترتیب در شرایط آبیاری نرمال و قطع آبیاری از مرحله گلدهی مشاهده شد.در بین ارقام مورد مطالعه بیشترین و کمترین مقدار دمای کانوپی به ترتیب مربوط به ارقام Zabol10 و Zafar بود.