طراحی و تدوین مدل ارتقاء کیفیت زندگی کاری اعضای هیات علمی

کیفیت زندگی کاری شامل فرصت ها برای حل مشکلاتی است که منافعی را به طور دو طرفه برای کارمند و سازمان به همراه دارد و مبتنی بر همکاری در مدیریت می باشد، هدف پژوهش حاضر طراحی و تدوین مدل ارتقاء کیفیت زندگی کاری اعضای هیات علمی دانشگاه بود. 

پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، پیمایشی می باشد. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه اعضای هیات علمی تمام وقت دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاه خاتم النبیاء بهبهان 195)=N)بود. در این مطالعه 129  نفر عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاه خاتم النبیاء بهبهان به عنوان نمونه از طریق فرمول کوکران و بر اساس روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد، در این راستا با مطالعه جامع پژوهش های مرتبط با کیفیت زندگی کاری و همچنین نظرخواهی از خبرگان، در گام اول، 143 مولفه شناسایی شد که پس از دسته بندی براساس تشابه موضوعی، مولفه های جامع تر انتخاب و مولفه های جزیی حذف شدند. در نهایت 57 مولفه تاثیر گذار تعیین و در قالب چهار دسته عوامل فردی، سازمانی، مدیریتی و شغلی دسته بندی شدند. در بخش کیفی جهت بررسی روایی صوری پرسشنامه، با 5 نفر از متخصصان مصاحبه انجام گرفت و سطح دشواری، وجود تناسب و ارتباط مطلوب گویه ها با هدف اصلی و وجود شفافیت در معانی مولفه ها بررسی شد. برای تعیین ضریب تاثیر روایی صوری پرسشنامه، ضریب تاثیر آیتم محاسبه شد. نتایج حاکی از آن بود که به تمامی سوالات نمره بالای 5/1 داشتند. در بخش کمی تعیین روایی محتوایی، همه سوالات دارای نمره بالاتر از 80/0 بودند. پایایی پرسشنامه از طریق آزمون آلفای کرونباخ محاسبه گردید. ضریب پایایی کل پرسشنامه 72/0 بدست آمد. داده ها  از طریق آزمون فریدمن و خی دو به کمک نرم افزار spss-22 تجزیه و تحلیل شد.

تحلیل داده ها نشان داد که از بین عوامل فردی، انگیزه شغلی(001/0 p=<)؛ از بین عوامل سازمانی، عدالت سازمانی(001/0 p=<)؛ از بین عوامل مدیریتی، تعامل سازنده و منصفانه(001/0 p=<)؛ و از بین عوامل شغلی، بهداشت روانی محیط کار(001/0 p=<) در رتبه اول عوامل موثر بر کیفیت زندگی کاری اعضای هیات علمی قرار داشتند.

  طراحی مدل ارتقاء کیفیت زندگی کاری اعضای هیات علمی، بررسی و اولویت بندی عوامل موثر فردی، سازمانی، مدیریتی و شغلی بر آن می تواند راهنمای راه مسیولان جهت بهبود کیفیت زندگی کاری باشد. با توجه به نتایج حاصله می توان گفت که کیفیت زندگی کاری اعضای هیات علمی از مفاهیم مهم و موثر در سازمان های آموزش عالی است و دارای ماهیت تعاملی در سازمان می باشد، به طوریکه خط مشی های سازمانی می توانند کیفیت زندگی کاری را به گونه ای مثبت یا منفی تحت تاثیر قرار دارند. بدیهی است ارتقاء کیفیت زندگی کاری اساتید مستلزم درک مفهوم، کارکردها و مزایای آن توسط مدیریت ارشد دانشگاه، توجه به تمام عوامل موثر بر آن و تمایل به بهبود کیفیت زندگی کاری می باشد. واژه های کلیدی: کیفیت زندگی کاری، عومل فردی، عوامل سازمانی، عوامل مدیریتی، عوامل شغلی.