کنترل صدا و تعیین شاخص های اقتصادی در یک صنعت روغن خوراکی

آلودگی صدا فراگیرترین عامل زیان آور فیزیکی در محیط های صنعتی به شمار می آید. اشتغال در محیط پر صدا به طور مداوم می تواند علاوه بر اثرات شنوایی ، باعث اختلال در ارتباطات کلامی، محدودیت تمرکز، خستگی، آزار ذهنی و کاهش بازده کاری شود.کنترل صدا به منظور کنترل اثرات آن و راحتی کارگر بوده و شامل روش های کلی کنترل مدیریتی و کنترل مهندسی می باشد. هدف از مطالعه حاضر ارزیابی و اجرای مداخلات مهندسی جهت کاهش مواجهه شغلی با صدا در واحدهای مختلف یک کارخانه روغن سازی در استان خوزستان بود.

این مطالعه توصیفی، تحلیلی و مداخله ای در یک کارخانه تولید روغن خوراکی در استان خوزستان انجام گردید. در این مطالعه تراز فشار صوت در سالن های تولید توسط ترازسنج دیجیتال پیشرفته مدل AWA 5688 طبق استاندارد ISO 9612 اندازه گیری شد و سپس در واحدهای با تراز فشار صوت بالاتر از حد مجاز اقدامات مداخله ای شامل نصب لرزه گیر زیر دستگاه های پرس، نصب پانل آکوستیک در سقف و پانل جاذب در دیوار مشترک با سالن مونتاژ، نصب پانل جاذب در دیوارهای مجاور اپراتورهای پرس، نصب صفحات پلیمری روی سطح میزهای واحد قوطی سازی، اصلاح درب و پنجره های و اجرای کف شناور اتاق کنترل، نصب کابین فلزی با سطح داخلی جاذب فوم الاستومری در دستگاه های تتراپک، نصب سقف فولاد گالوانیزه و لایه جاذب الاستومری در اتاقک کابین، ساخت و نصب اتاقک آکوستیک روی دستگاه بطری ردیف کن انجام گرفت. سپس به منظور تعیین میزان اثربخشی مداخلات انجام شده ارزیابی مجدد صورت گرفت. علاوه براین میزان اثربخشی مداخلات نسبت به کاهش تراز فشار صوت، شاخص های هزینه-اثربخشی و هزینه-فایده محاسبه گردید.

نتایج نشان داد قبل از انجام مداخله در تمام ایستگاه ها تراز فشار صوت معادل اندازه گیری شده بالاتر از حد مجاز بود به طوری که بالاترین میزان تراز فشار صوت در مجاورت یکی از پرس های 63 تن برابر  dB(A)6/92 را نشان می دهد. بعد از انجام مداخلات، میزان تراز فشار صوت در تمام ایستگاه ها کاهش یافته و در تمام نقاط به استثنا ایستگاهی که در مجاورت دستگاه پرس63 تن بود به کمتر از مقدار حد مجاز رسیده است. با توجه به مداخلات صورت گرفته مشخص گردید بیشترین کاهش صدا در  اصلاح اتاقک های دستگاه های تتراپک بوده است. نتایج کاهش میزان تراز فشار صوت در آنالیز فرکانس صدا نیز در قبل و بعد از انجام مداخله در سالن پرس و بطری سازی اثر بخشی مداخلات صورت گرفته را تایید نمود. متوسط شاخص هزینه-فایده کلی 70/0 میلیون ریال به ازای هر نفر در یک دوره یکساله نسبت پرداخت به بیمه گر به ازای هر سال بازنشستگی زودتر بوده است.

بررسی ها نشان داد تمام اقدامات کنترلی انجام شده در واحد های مختلف در این مطالعه منجر به کاهش چشم گیر تراز معادل فشار صوت گردید و با بررسی صورت گرفته توسط شاخص هزینه اثربخشی و شاخص هزینه-فایده نیز مشخص گردید علی رغم هزینه نسبتا بالایی که در برخی واحدها صورت گرفت این شاخص ها کاملا در محدوده قابل قبولی قرار دارند.