بررسی عوارض چشمی در کاربران حرفه ای رایانه

سندروم کار با رایانه مجموعه ای از مشکلات چشمی و غیر چشمی است که در اثر استفاده طولانی مدت از پایانه های تصویری ایجاد می شود و باعث بروز شکایاتی چون؛ تاری دید، مشکل در تغییر دید دور و نزدیک، سوزش چشم، سر درد، کمر درد و گردن درد می شود. با توجه به افزایش روز افزون استفاده از رایانه در محیط های اداری و مشاغل مختلف و در پی آن افزایش مراجعات کلینیکی کاربران رایانه به دلیل شکایات چشمی ناشی از کار با آن، سندروم کار با رایانه به یکی از مسایل مهم در حوزه سلامت افراد جامعه تبدیل شده است. این تحقیق با هدف بررسی مشکلات و عملکرد های بینایی در کاربران حرفه ای رایانه انجام شد.

این مطالعه مقطعی در سال 1397 روی 40 کاربر حرفه ای رایانه با محدوده سنی 20 تا 30 سال انجام شد که روزانه حداقل 4 ساعت از رایانه استفاده می کردند. از پرسشنامه جهت بررسی عوارض چشمی استفاده شد و مشکلات بینایی کاربران در 4 حیطه اصلی درد چشمی، اختلال دید، اختلالات سطح چشم و مشکلات خارج چشمی مورد بررسی قرار گرفت. سپس معاینات چشمی شامل؛ حدت بینایی در دور و نزدیک، میزان انحراف مخفی، دید عمق، دامنه تطابقی، سهولت تطابقی دو چشمی، پاسخ تطابقی، نقطه نزدیک تقارب، ورژنس فیوژنی، حساسیت کنتراست در چهار فرکانس فضایی 3، 6، 12 و 18 سیکل بر درجه و  زمان شکست فیلم اشکی انجام گرفت. جهت آنالیز آماری از شاخص های آماری توصیفی شامل معیار های تمرکز و پراکندگی نرم افزار  SPSS 20 استفاده شد.

براساس نتایج به دست آمده، میانگین حدت بینایی تمام افراد با بهترین اصلاح اپتیکی 0/0 لگاریتم بود. در فاصله 40 سانتی متری 70 درصد افراد بدون انحراف مخفی و 30 درصد افراد دارای اگزوفوریا با مقدار کمتر از 10 پریزم دیوپتر بودند. میانگین و انحراف معیار دید بعد، دامنه تطابقی، سهولت و پاسخ تطابقی، نقطه نزدیک تقارب و زمان شکست فیلم اشکی به ترتیب 36/11±00/52 ثانیه کمان، 48/2±65/9 دیوپتر، 0/3±50/10 سیکل بر دقیقه، 23/0±35/0 دیوپتر،  37/3±85/2 سانتی متر و 17/3±45/7 ثانیه به دست آمد. میانگین و انحراف معیار حساسیت کنتراست در فرکانس های فضایی 3، 6، 12 و 18 سیکل بر درجه به ترتیب 11/0±75/1، 14/0±11/2، 13/0±86/1 و 13/0±44/1 واحد لگاریتم بود. بیشترین شکایات بر اساس پرسشنامه در بخش مشکلات سطح چشم (32٪) و درد چشمی (27٪) بود.

در این مطالعه تغییراتی در عملکرد های بینایی از جمله کاهش نسبی در حساسیت کنتراست و دامنه تطابقی در افراد مورد مطالعه دیده شد و در درصد کمی از افراد نیز سهولت تطابقی کاهش یافت. استفاده از رایانه بر الگوی پلک زدن، هموستاز سطح چشم و عملکرد فیلم اشکی موثر است و کاهش میزان پلک زدن باعث بهم خوردن تعادل میان تبخیر فیلم اشکی و جانشینی آن می گردد در نتیجه زمان شکست فیلم اشکی در کاربران رایانه به طور قابل توجهی کاهش یافت. خستگی چشم، سوزش چشم و سردرد از جمله شایع ترین علایم گزارش شده توسط افراد بود. می توان به کاربران توصیه نمود که جهت کاهش مشکلات و علایم چشمی به رعایت بهداشت بینایی از جمله استراحت دادن چشم ها در فواصل زمانی توجه نمایند.