توجیهات مجازات های اجتماعی از منظر حقوق شهروندی

پیشرفت ها و تحولات بشری، شکل و ماهیت مجازات ها را نیز دچار تغییر کرده است. به همین دلیل، با اهمیت یافتن مفاهیم حقوق بشری، اهمیت مجازات اجتماعی یا شیوه های جایگزین حبس به عنوان روشی برای انسانی جلوه دادن مجازات مورد توجه قرار گرفته است. در همین راستا، پژوهش حاضر درصدد است تا استدلال های مطرح شده درباره مجازات های اجتماعی را از منظر حقوق شهروندی بررسی نماید.

مواد و روش ها:

روش مورد استفاده در این پژوهش، توصیفی تحلیلی است که با بهره گیری از منابع اسنادی و استفاده از منابع معتبر اعم از مقالات و کتب مطرح در زمینه مجازات های اجتماعی، نگاشته شده است.

یافته ها:

مجازات های اجتماعی به دلیل مد نظر قراردادن حبس زدایی، استفاده از مجازات جایگزین، توجه به منزلت و جایگاه مجرمان در جامعه، توجه به مجرمان خاص نظیر زنان، کودکان و بزه کاران کم خطر، برقراری مشارکت میان مردم و دستگاه قضایی، محله ای کردن مجازات و استفاده از تخصص افراد در محکومیت های اجتماعی و همچنین مشارکتی کردن امنیت، از منظر حقوق شهروندی واجد اهمیت هستند.

نتیجه گیری:

مجازات های اجتماعی در قوانین داخلی جمهوری اسلامی ایران در حیطه مجازات تعزیری به شمار می روند. از این رو دارای ماهیتی سیال و تغییرپذیر هستند که می توانند متناسب با احوال فردی و شرایط زمانه، مجازات اجتماعی را به جای حبس به کار گیرند. همچنین مجازات اجتماعی هزینه های کیفری را کاهش می دهد، بر نقش مشارکتی مردم در تامین امنیت و حقوق شهروندی تاکید می نماید، اعتماد میان مردم و دستگاه قضایی را افزایش می دهد و حبس زدایی را به عنوان روشی موثر مورد توجه قرار می دهد. قانونگذار داخلی با توجه به شیوه های موثر و کارآمدی که در مجازات های اجتماعی و جایگزین دیده می شود، می بایست با تشویق و ترغیب دستگاه قضایی و آموزش آنان جهت بهره گیری از این روش ها، رویکردهای جدیدی را جایگزین حبس نمایند که در عین بازدارندگی، بزه کاری و جرایم اجتماعی را به شیوه ای موثر کاهش دهند.