زمانمندی و مکانمندی پدیده تجاری سازی تحقیقات علمی:‏ نگاهی به وضعیت ایران در مقایسه با جهان

تجاری سازی تحقیقات علمی در چهار دهه اخیر به گفتمان رایج در مدیریت علم و فناوری جهان ‏تبدیل شده است. در ایران نیز نزدیک به یک دهه است که موافقان و مخالفان این گفتمان در ‏ساحت نظر و عمل به بحث و گفتگو پرداخته اند. به نظر می رسد نگاهی فرا-زمانی و فرا-مکانی ‏به علم و موضوع تجاری سازی آن بر این گفتمان غالب شده است. در این مقاله، ضمن عبور از ‏این دیدگاه، نشان می دهیم تجاری سازی تحقیقات علمی پدیده ای زمینه محور است و در طول یک ‏صد سال تحولات سازماندهی علم در آمریکا و دنیا به وقوع پیوسته است. از این ملاحظه نتیجه ‏می گیریم که چارچوب نظری مناسب برای ورود به مباحثه تجاری سازی و تحلیل اوضاع و احوال ‏ایران بایست به زمانمندی و مکانمندی این پدیده توجه کند. در این راستا چارچوب مفهومی ‏مناسبی برای تحلیل شرایط ایران پیشنهاد می دهیم. روش مورد استفاده در مقاله حاضر روش ‏تحلیل نظری-فلسفی است‏. در پایان تا اندازه ای که اسناد و اطلاعات موجود اجازه دهد به ‏ارزیابی شرایط زمینه ای برای تجاری سازی تحقیقات علمی در ایران می پردازیم.‏