بررسی تطبیقی نقش سازمانهای مردم نهاد در فرایند خط مشی گذاری عمومی ایران و کشورهای منتخب

در دهه های اخیر سازمان های مردم نهاد به عنوان رکن سوم دموکراسی و نماینده جامعه مدنی از اهمیت زیادی برخوردار شده اند. هدف از این مقاله تحلیل نقش NGO ها در فرایند خط مشی گذاری عمومی در ایران و پنج کشور اروپایی و میزان حضورفرارسمی آنها در این فرایند است.

این پژوهش با استراتژی کیفی به لحاظ هدف توصیفی، به لحاظ روش کتابخانه ای و مبتنی بر تحلیل اسناد و مدارک و با رویکرد تحقیقات توسعه ای انجام شده است. کشورهای انگلستان، مجارستان، استونی، کرواسی و رومانی برای انجام مطالعه تطبیقی با توجه به سابقه حضور و فعالیت سازمان های مردم نهاد انتخاب شد و مطالعات تفصیلی این کشورها با توجه به معیارهای زمینه و سابقه فعالیت این سازمان ها اسناد و خط مشی های پشتیبان فعالیت آنها، سازوکارهای نهادی و زمینه های مشارکت آنها در فرایند خط مشی گذاری عمومی انجام پذیرفت.

یافته ها: 

برخی از کشورهای مطالعه شده قوانین جامعی را برای پشتیبانی از فعالیت سازمان های مردم نهاد در پارلمان یا سطح هیات دولت تصویب کرده و ساختارها و کمیته های رسمی را برای حضور و مشورت با نهادهای مدنی تدارک دیده اند. ضمن اینکه با بهره گیری از ابزارهای فیزیکی و مجازی و فرایندهای رسمی ظرفیت هایی برای مشارکت سازمان های مردم نهاد در فرایند خط مشی گذاری از تحلیل مساله تا تدوین دستورکار و تدوین و تصویب خط مشی فراهم کرده اند.

ایران کماکان از عدم وجود یک قانون جامع برای فعالیت سازمان های مردم نهاد رنج برده و ساختارهای خاصی برای جلب مشارکت این سازمان ها در فرایند خط مشی گذاری وجود ندارد.