آینده پژوهی برنامه ریزی توسعه گردشگری (نمونه موردی: استان اردبیل)

گردشگری یکی از ابزارهای مهم توسعه در جهان شناخته شده است. بسیاری از کشورهای جهان در سیاست ها و برنامه های کشورشان، به گردشگری به عنوان ابزاری موثر برای ادامه روند توسعه سیاسی، فرهنگی و اقتصادی توجه خاصی مبذول می کنند. پژوهش حاضر به منظور برنامه ریزی گردشگری استان اردبیل بر پایه روش آینده پژوهی انجام گرفته شده است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی، از نظر نوع توصیفی-تحلیلی  و از حیث روش ترکیبی از روش های اسنادی و پیمایشی و مبتنی بر رویکرد آینده پژوهی می باشد. قلمرو پژوهش استان اردبیل و جامعه آماری 45 نفر از کارشناسان گردشگری، برنامه ریزی شهری و منطقه ای و دستگاه های اجرایی استان می باشد. جهت تجزیه تحلیل داده ها از روش دلفی، ماتریس اثرات متقاطع (نرم افزار سناریوویزارد) و نرم افزار سناریو ویزارد استفاده شده است. بر اساس یافته های حاصل از روش دلفی و پویش محیطی 88 عامل به عنوان عوامل موثر در توسعه گردشگری استان اردبیل  شناخته شدند. در گام دوم با استفاده از روش میک مک، 14 پیشران های کلیدی از جمله طرح جامع گردشگری، رسانه ها، سیاست های تشویقی، سیاست های کلان دولت، توزیع امکانات، تاسیسات زیربنایی، مراکز تفریحی، افزایش انگیزه بخش خصوصی به سرمایه گذاری در این منطقه، مستعد بودن منطقه برای سرمایه گذاری گردشگری، برنامه ریزی، امکانات امنیتی، بودجه، وجود چشمه های آب گرم و معدنی، بهبود سیستم های اطلاع رسانی، همچون سایت و وبلاگ به عنوان کلیدی در توسعه استان اردبیل مشخص شده اند. در گام سوم بر اساس عوامل و پیشران های کلیدی، آینده های باور کردنی با استفاده از روش سناریو ویزارد تبیین شدند  که در نهایت سه سناریوی قوی، ضعیف و باورکردنی به دست آمده است در این رابطه سناریوهای باورکردنی به این دلیل که حد واسط بین سناریوهای قوی و ضعیف می باشند، مبنای تحلیل قرار گرفته اند و با توجه به آن، 3 وضعیت با عنوان سناریوی طلایی، سناریوی باورکردنی و سناریوی فاجعه برای آینده گردشگری استان اردبیل متصور شده است.