بررسی سطح فکری شاهنامه فردوسی مطالعه موردی: غایت امر سیاسی در شاهنامه و مقایسه ای با تئوریهای نوین

یکی از مهمترین دغدغه‌‌های اندیشمندان سیاسی، مشخص کردن غایت امر سیاست است. این فرایند از اهمیت بالایی برخوردار میباشد؛ چراکه پایه‌ای برای شناسایی نهادها و تدارک معیاری برای ارزیابی نهادهای سیاسی و کشف شیوه‌های مشروع اعمال قدرت است. اهمیت اصلی این نوشتار نیز از این جهت میباشد که تحلیل متن شاهنامه بعنوان یکی از کتابهای کهن و بررسی شیوه‌ حکمرانی ایرانیان باستان در کنار مقایسه آن با تیوریهای سیاسی نوین، میتواند به بومی کردن دانش سیاسی در حوزه‌های مربوط به غایت امر سیاسی در ایران کمک شایانی کند. بدین منظور در این پژوهش بدنبال پاسخ به این پرسش هستیم که شاهنامه بعنوان یکی از منابع دست‌اول سنت سیاسی ایران باستان، چه تشابهاتی با تیوریهای نوین علم سیاست دارد؟ و غایت امر سیاسی در شیوه کشورداری چه مواردی بوده و چگونه به اجرا درمی‌آمدند؟

برای بررسی و تحقق این امر و فهم چیستی غایت امر سیاسی در شاهنامه در نظام فکری شاهنامه، از روش تفسیر و خوانش متن استفاده میشود تا بواسطه آن غایتهای امر سیاسی در شاهنامه بررسی و کنکاش ‌شود.

یافته‌ها:

در این حوزه پیشینه تامل در باب غایت امر سیاسی در ایران به زمان زرتشت و اوستا بازمیگردد و پس از آن فکر سیاسی در باب غایت امر سیاسی در ایران باستان بصورت اندرزنامه و خداینامه بیان شده است. در این میان شاهنامه فردوسی بعنوان یکی از خداینامه‌های کهن ایرانی که پس از اسلام از نثر به نظم درآمد، گویای اندیشه سیاسی ایرانیان در باب غایت سیاست است.

نتیجه‌گیری:

در منظومه فکر سیاسی شاهنامه، غایتهای سیاسی متعددی همراستا با تیوریهای نوین علم سیاست در آیین کشورداری ترسیم شده است، همچون امنیت، رفاه و آبادانی، تربیت و پرورش شهروندان، آزادی و مردمداری، عدالت و حفظ پایگاه‌های طبقاتی، که همه به نحوی بسیار سیستمیک در گزاره‌های شاهنامه درجهت کارمدی هدایت کشور و بهروزی شهروندان ترسیم شده که با اجرای آن تعالی و سعادت جامعه بدست‌آمدنی میشود.