بررسی تطبیقی ساختار روایی افسانه «گنبد مشکین» و «صادق» ولتر با تکیه بر مولفه های ریخت شناسانه ولادیمیر پراپ

فرانسوا-ماری آرویه مشهور به ولتر از نام دارترین فیلسوفان و نویسندگان عصر روشنگری در قرن هجدهم فرانسه است. قصه فلسفی صادق، اولین قصه ولتر، با زبانی ساده و روان مقابله زادیگ، قهرمان داستان، را با سرنوشت نشان می دهد. در بخش سوم کتاب، زادیگ با افرادی ملاقات می کند که دنبال اسب و سگ گمشده پادشاه هستند. این بخش از قصه نه تنها از لحاظ موضوعی بلکه به لحاظ ساختار روایت شباهت بسیاری به افسانه گنبد مشکین هشت بهشت امیرخسرو دهلوی، شاعر پارسی گوی هندوستان دارد. در این حکایت نیز سه شاهزاده دانا با ساربان شتر گریخته ای روبه رو می شوند. هدف از نگارش این مقاله بررسی ساختار روایی این دو اثر ارزشمند در ادبیات فارسی و فرانسه است؛ بدین منظور روش کار ریخت شناسانه ولادیمیر پراپ، نخستین محقق در این زمینه مد نظر خواهد بود. بنابراین در این پژوهش برآنیم ساختار روایی این دو اثر را بر اساس رویکرد ریخت شناسانه پراپ بررسی کنیم تا ببینیم تا چه اندازه ای این دو داستان می تواند در چهارچوب معین وی قرار گیرد. همچنین وجوه مشترک و متمایز آن ها را با الگوی پراپ برخواهیم شمرد. به موازات این امر نگارندگان این مقاله ساختار روایی هر دو اثر را با شیوه علمی نقد پراپ تطبیق، مقایسه و تجزیه و تحلیل خواهند کرد و شباهت ها و تفاوت های روایی این دو داستان که برای جذب مخاطب آسیایی و اروپایی در نظر گرفته شده است را بررسی می کنند.